Liên Hợp Quốc (UN) là một tổ chức quốc tế được thành lập nhằm thực thi luật pháp quốc tế, bảo vệ an ninh và nhân quyền, thúc đẩy sự hợp tác quốc tế, và đóng vai trò trung tâm điều hòa các nỗ lực và mục tiêu chung trên toàn cầu.
Tổng đài Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7: 1900.6568
1. Liên Hợp Quốc là gì?
Liên Hợp Quốc (viết tắt là UN hay LHQ) là tổ chức liên chính phủ có nhiệm vụ duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia, thực hiện sự hợp tác quốc tế, và là trung tâm điều hòa các nỗ lực và mục tiêu chung. UN được thành lập sau Thế Chiến II với mục tiêu ngăn chặn xung đột quy mô toàn cầu trong tương lai và thay thế Hội Quốc Liên, một tổ chức không hiệu quả đã từng hoạt động. Trụ sở chính đặt tại Manhattan, thành phố New York, với các văn phòng khác tại Geneva, Nairobi, Vienna và The Hague. UN được tài trợ bằng sự đóng góp tự nguyện từ các quốc gia thành viên và là tổ chức liên chính phủ lớn nhất trên thế giới. Hiện nay, UN có 193 quốc gia thành viên.
UN được gọi bằng tiếng Anh là United Nations.
2. Mục đích của Liên Hợp Quốc:
Theo Hiến chương Liên Hợp Quốc, Liên Hợp Quốc được thành lập với tư cách là một tổ chức quốc tế nhằm bảo đảm một nền hoà bình và trật tự thế giới bền vững. Hiến chương quy định rõ 4 mục tiêu chính của Liên Hợp Quốc: (1) Duy trì hoà bình và an ninh quốc tế; (2) Thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia dựa trên nguyên tắc bình đẳng về quyền lợi và tự quyết của các dân tộc; (3) Thực hiện hợp tác quốc tế để giải quyết các vấn đề quốc tế trong lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hoá và nhân đạo dựa trên tôn trọng quyền con người và tự do cơ bản cho mọi người không phân biệt chủng tộc, màu da, ngôn ngữ và tôn giáo; (4) Xây dựng Liên Hợp Quốc là trung tâm điều hòa các nỗ lực và mục tiêu chung.
Liên Hợp Quốc cũng quy định các nguyên tắc hoạt động nhằm đảm bảo sự hoạt động của tổ chức này phục vụ mục tiêu chung của cộng đồng quốc tế. Các nguyên tắc chủ đạo bao gồm: (1) Bình đẳng về chủ quyền quốc gia; (2) Tôn trọng lãnh thổ và độc lập chính trị quốc gia; (3) Cấm sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế; (4) Không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước; (5) Tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế và luật pháp quốc tế; (6) Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hoà bình.
Mục tiêu và nguyên tắc hoạt động của Liên Hợp Quốc được thiết lập để phản ánh mối quan tâm toàn diện của các quốc gia. Các quan tâm ưu tiên này thay đổi theo tình hình và lực lượng chính trị bên trong tổ chức. Từ khi thành lập, Liên Hợp Quốc đã tập trung vào các vấn đề như chống đế quốc, quyền tự quyết dân tộc và chống phân biệt chủng tộc. Gần đây, Liên Hợp Quốc càng quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề kinh tế và phát triển. Trong suốt hơn 60 năm qua, Liên Hợp Quốc đã nhấn mạnh vai trò của mình trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, và hỗ trợ phát triển của các quốc gia thành viên.
Một đặc điểm quan trọng của Liên Hợp Quốc là tổ chức này không phải là một siêu quốc gia. UN là một tổ chức đa phương tập hợp và điều tiết quan hệ giữa các quốc gia độc lập và chủ quyền trên nguyên tắc bình đẳng. Các quốc gia thành viên tham gia UN dựa trên nguyên tắc bình đẳng chủ quyền. UN không can thiệp vào các vấn đề nội bộ của các quốc gia. Tất cả các quốc gia thành viên có quyền biểu quyết tại Đại Hội Đồng Liên Hợp Quốc.
Một điểm đáng chú ý khác của Liên Hợp Quốc là tổ chức này biểu thị sự phân bố quyền lực giữa các cường quốc. Cơ chế hoạt động của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, cơ quan chịu trách nhiệm quan trọng nhất, phản ánh sự điều tiết và thỏa thuận quyền lực giữa các cường quốc. Các quyết định của Hội đồng Bảo an được áp dụng bắt buộc. Các cơ quan khác của Liên Hợp Quốc, như Đại hội đồng, Hội đồng Kinh tế-Xã hội, Hội đồng Quản thác và Toà án Quốc tế chỉ có tính khuyến nghị, đạo lý và tạo sức ép dư luận. Hội đồng Bảo an là cơ quan duy nhất trong Liên Hợp Quốc dành cho 5 cường quốc có quyền phủ quyết (veto) khi thông qua các quyết định. Hội đồng Bảo an tập trung vào giải quyết hoà bình các tranh chấp quốc tế và thực hiện các biện pháp cưỡng chế.
So với Hội Quốc Liên, Liên Hợp Quốc mang tính toàn cầu hơn (bao gồm hầu hết các quốc gia độc lập trên mọi châu lục) và tính toàn diện hơn. Liên Hợp Quốc không chỉ tập trung vào duy trì hòa bình và an ninh, mà còn thúc đẩy hợp tác phát triển kinh tế – xã hội của cộng đồng quốc tế. Hệ thống của Liên Hợp Quốc bao gồm nhiều cơ quan, chương trình, quỹ và tổ chức chuyên môn tập trung vào tất cả các lĩnh vực của cuộc sống và quan hệ quốc tế.
3. Chức năng của Liên Hợp Quốc ngày nay:
Như trước đây, chức năng chính của Liên Hợp Quốc ngày nay là duy trì hòa bình và an ninh cho tất cả các quốc gia thành viên. Mặc dù UN không có lực lượng quân đội riêng, nhưng tổ chức này có các lực lượng gìn giữ hòa bình do các quốc gia thành viên cung cấp. Những người gìn giữ hòa bình này được cử đến các khu vực đã chấm dứt xung đột để ngăn chặn sự tiếp tục của cuộc chiến. Trên thực tế, các lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc đã nhận giải Nobel Hòa bình năm 1988 vì công lao của họ.
Ngoài việc duy trì hòa bình, Liên Hợp Quốc cũng tập trung vào việc bảo vệ nhân quyền và hỗ trợ khi cần thiết. UN đã thông qua Tuyên ngôn Quốc tế về Quyền con người năm 1948 nhằm đặt tiêu chuẩn cho hoạt động nhân quyền của mình. Tổ chức này hiện đang cung cấp hỗ trợ kỹ thuật trong các cuộc bầu cử, cải thiện hệ thống tư pháp và đào tạo quan chức nhân quyền, cung cấp các dịch vụ nhân đạo như thực phẩm, nước uống, nơi ở cho những người phải di tản do đói nghèo, chiến tranh và thiên tai.
Mục tiêu phát triển cũng là một phần quan trọng trong hoạt động của Liên Hợp Quốc thông qua Chương trình Phát triển LHQ. Đây là nguồn viện trợ không hoàn lại kỹ thuật lớn nhất trên thế giới. Ngoài ra, Liên Hợp Quốc còn có các tổ chức như Tổ chức Y tế Thế giới, UNAIDS, Quỹ Toàn cầu chống AIDS, Lao và Sốt rét, Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, và Nhóm Ngân hàng Thế giới. Tổ chức mẹ cũng công bố Chỉ số Phát triển Con người hàng năm để xếp hạng các quốc gia về mức độ nghèo đói, trình độ học vấn và tuổi thọ.
Liên Hợp Quốc đã đặt ra Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ nhằm giảm nghèo và tỷ lệ tử vong ở trẻ em, chống lại bệnh tật và dịch bệnh, và phát triển quan hệ đối tác toàn cầu về phát triển quốc tế. Báo cáo ghi nhận những tiến bộ đã đạt được và nhấn mạnh những thiếu sót cần tiếp tục tập trung như việc một số người dân vẫn sống trong cảnh nghèo đói không được tiếp cận dịch vụ, chênh lệch giàu nghèo và tác động của biến đổi khí hậu đối với những người nghèo nhất.
4. Vai trò của Liên Hợp Quốc UN:
Tổ chức Liên Hợp Quốc ra đời sau Thế chiến II thể hiện khát vọng chung về một thế giới hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển. Trên suốt hơn 75 năm, UN đã trở thành tổ chức toàn cầu lớn nhất, với 193 quốc gia thành viên và hệ thống tổ chức toàn diện bao gồm sáu cơ quan chính, nhiều cơ quan phụ trợ, 20 tổ chức chuyên ngành và năm Ủy ban kinh tế – xã hội. UN hoạt động trong hầu hết các lĩnh vực, từ ngăn ngừa xung đột và giải quyết tranh chấp, cho đến bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững.
Các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc trải khắp thế giới đã giúp giải quyết nhiều cuộc xung đột, khôi phục hòa bình và tái thiết tại nhiều quốc gia và khu vực.
UN cũng có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển luật pháp quốc tế. Cơ chế điều phối và trung gian của UN đã đóng góp quan trọng vào việc thiết lập hệ thống quyền lực và chuẩn mực chung trong nhiều lĩnh vực. Đến nay, hơn 500 hiệp ước quốc tế và đa phương quan trọng đã được ký kết dưới sự lãnh đạo và điều phối của UN, tạo nền tảng chung cho duy trì hòa bình, an ninh và phát triển xã hội kinh tế.
Trong lĩnh vực phát triển, UN đã đóng góp đáng kể thông qua việc xây dựng và củng cố đồng thuận quốc tế về phát triển bền vững. Từ sau chiến tranh lạnh, UN đã đề ra các Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG) với mục tiêu giảm nghèo, thúc đẩy bình đẳng giới, cải thiện chăm sóc sức khỏe, bảo vệ môi trường và tăng cường quan hệ đối tác phát triển. Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) lần tiếp theo định ra khuôn khổ hợp tác phát triển toàn diện, bao gồm cả kinh tế, xã hội và môi trường. Những mục tiêu phát triển này đóng vai trò quan trọng trong xác định các chính sách của các quốc gia thành viên.
UN đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và mang lại đóng góp quan trọng cho hòa bình và an ninh quốc tế. Tuy nhiên, tổ chức này vẫn đối mặt với nhiều thách thức mới và cần cải tổ để phù hợp với tình hình quốc tế hiện nay.
Với những đóng góp và thành tựu quan trọng, Liên Hợp Quốc đã khẳng định mình là một tổ chức không thể thiếu trong nền chính trị thế giới. Vai trò trung tâm của UN cần được tăng cường trong bối cảnh mới, khi cần đối mặt với nhiều thách thức toàn cầu và thay đổi trong các cơ chế đa phương.
Đại hội đồng LHQ khóa 75 đã tái khẳng định cam kết đối với chủ nghĩa đa phương và ứng phó dịch COVID-19 thông qua hành động hiệu quả. Điều này phản ánh quyết tâm của UN trong việc duy trì sự đoàn kết, tôn trọng luật pháp quốc tế và thể hiện tinh thần đa phương nhằm đảm bảo hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng trên toàn thế giới.
Ảnh: [LADEC](https://ladec.edu.vn)