Trong thời kỳ Pháp thuộc, Chính phủ Pháp đã tiếp tục thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Từ những năm 1925 và 1927, Pháp đã tổ chức điều tra trên Hoàng Sa và duy trì tuần tra trên quần đảo. Liên tục trong các năm 1930 – 1933, Pháp đã đưa quân đội ra đóng ở Trường Sa. Năm 1933, Pháp đã sáp nhập quần đảo Trường Sa vào tỉnh Bà Rịa (Nam Kỳ) và năm 1938 đã thành lập đơn vị hành chính ở Hoàng Sa thuộc tỉnh Thừa Thiên. Bên cạnh các hoạt động đó, Pháp còn cho đặt cột mốc, xây hải đăng, trạm khí tượng, trạm vô tuyến điện trên hai quần đảo. Trong quan hệ quốc tế, Pháp đã nhiều lần lên tiếng phản đối các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa.
Năm 1950, Pháp trao việc quản lý quần đảo Hoàng Sa cho Chính phủ Việt Nam Cộng hoà. Tại Hội nghị San Francisco năm 1951, đại diện Chính phủ Việt Nam Cộng hoà đã khẳng định chủ quyền từ lâu đời của Việt Nam đối với hai quần đảo. Về hành chính, năm 1956, Chính quyền Sài Gòn quyết định quần đảo Trường Sa thuộc tỉnh Phước Tuy và năm 1961, chuyển quần đảo Hoàng Sa từ tỉnh Thừa Thiên vào tỉnh Quảng Nam. Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hoà Miền Nam Việt Nam đã ra tuyên bố khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Năm 1975, Nhà nước ta đã tiếp quản các đảo do quân đội chính quyền Sài gòn đóng giữ ở quần đảo Trường Sa là đảo Trường Sa, Sơn Ca, Nam Yết, Song Tử Tây, Sinh Tồn và An Bang. Từ đó đến nay, Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quan trọng, khẳng định hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ Việt Nam.
Hiện nay tình hình liên quan đến 2 quần đảo rất phức tạp. Một số nước ven Biển Đông cũng nêu yêu sách chủ quyền đối với hai quần đảo, dẫn đến hình thành tranh chấp song phương giữa ta và Trung Quốc về quần đảo Hoàng Sa và tranh chấp đa phương đối với quần đảo Trường Sa. Các tranh chấp chủ quyền đối với 2 quần đảo phức tạp, nên quá trình để tìm giải pháp cho các tranh chấp này sẽ lâu dài. Trong bối cảnh đó và nhằm tạo điều kiện cho việc duy trì hoà bình và ổn định ở Biển Đông, vào năm 2002 ASEAN và Trung Quốc đã ký Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông.
4. Quần đảo Hoàng Sa – Nhìn từ Đà Nẵng
Chúng tôi đi từ đường Phạm Văn Đồng – một trong những con đường lớn của TP Đà Nẵng hướng ra biển. Xe chúng tôi tiếp tục di chuyển đến một con đường rộng, trang trọng, với nhiều cây cảnh đô thị, nhà hàng, khách sạn, và nằm song song với bãi biển – đó là đường Hoàng Sa. Đường Hoàng Sa có chiều dài 15,51 km, bắt đầu từ ngã ba đường Võ Văn Kiệt, đường Trường Sa đến Bãi Bắc thuộc bán đảo Sơn Trà.
Tại đây, chúng tôi có cơ hội gặp gỡ những người đồng nghiệp nhiệt tình. Dưới ánh nắng gay gắt, họ đã dẫn chúng tôi đến Bảo tàng TP, các cửa hàng sách báo và thư viện để tra cứu, tìm kiếm thông tin về huyện đảo Hoàng Sa.
Những thông tin chúng tôi tìm thấy xác nhận điều đầu tiên rõ ràng: Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới chiếm hữu và thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa, ít nhất từ thế kỷ XVII. Việc chiếm hữu và thực thi chủ quyền này đã diễn ra liên tục, hòa bình, và tuân thủ nguyên tắc luật pháp và quốc tế. Tất cả những khẳng định này được chứng minh bằng đủ các bằng chứng pháp lý và tư liệu lịch sử trong các giai đoạn lịch sử có liên quan.
Trong quá khứ, từ thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XIX, tổ chức Đội Hoàng Sa là một minh chứng quan trọng cho việc xác lập và thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa. Đội Hoàng Sa ra đời ở cửa biển Sa Kỳ và Cù Lao Ré thuộc tỉnh Quảng Ngãi. Nhiệm vụ của Đội Hoàng Sa là thu lượm các sản vật từ các tàu đắm và các hải sản quý từ vùng biển quần đảo Hoàng Sa. Họ cũng thực hiện việc đo đạc thủy trình vùng biển này. Tại xã An Vĩnh, nay thuộc thôn An Vĩnh, xã Tự Kỳ, vẫn còn di tích của ngôi miếu Hoàng Sa, vốn được xây để thờ bộ xương đầu của con cá voi (theo truyền thuyết được binh Đội Hoàng Sa đưa từ Hoàng Sa về) và thờ lính Hoàng Sa. Tuy ngôi miếu này đã bị phá hủy trong thời kỳ chiến tranh, nhưng bộ xương cá voi và thần linh của miếu đã được chuyển sang lăng Thánh gần đó.
Tại huyện đảo Lý Sơn, vẫn còn Âm Linh Tự, hay còn gọi là miếu Hoàng Sa, tại thôn Tây, xã Lý Vĩnh, hay còn gọi là phường An Vĩnh xưa, và Âm Linh Tự ngoài trời ở xã Lý Hải, hay còn gọi là phường An Hải xưa. Ngày nay, tại các nhà thờ, đình làng ở xã An Vĩnh và làng An Hải, cả trên đất liền và ngoài đảo Cù Lao Ré, vẫn còn tục tế đình và lễ khao quân tế sống để tưởng nhớ lính Đội Hoàng Sa vào ngày 20-2 âm lịch hàng năm. Gia đình của những người đã từng làm lính Hoàng Sa cũng có tổ chức tục lễ tương tự và vẫn giữ bài văn khao lề thế lính Hoàng Sa, bao gồm một nửa chữ Hán, một nửa chữ Nôm.
Trong thời gian từ năm 1771 đến năm 1801, Việt Nam trải qua nhiều cuộc chiến tranh, cả trên đất liền lẫn Biển Đông, với các lực lượng chúa Nguyễn, chúa Trịnh và quân Tây Sơn làm chủ. Với tư cách là đại diện ngoại giao của Việt Nam theo Hiệp ước Patenôtre năm 1884, chính quyền thuộc địa Pháp đã thực hiện những hành động cụ thể để củng cố, khẳng định và bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Trong tháng 6 năm 1938, một đơn vị lính bảo an Việt Nam đã được phái ra đồn trú tại quần đảo Hoàng Sa. Một bia chủ quyền đã được dựng trên đảo Hoàng Sa với dòng chữ: “République Francaise – Royaume d’Annam – Archipels des Paracels 1816 – Ile de Pattle 1938”. Tuy nhiên, sau
trận Điện Biên Phủ và Hiệp định Genève năm 1954, quân Pháp phải rút lui khỏi Việt Nam vào tháng 4 năm 1956. Kể từ đó, Chính phủ Việt Nam Cộng hòa đã tổ chức các hoạt động quản lý và bảo vệ Hoàng Sa và Trường Sa. Ngày 22-8 năm 1956, Việt Nam Cộng hòa đã đưa lực lượng hải quân đến quần đảo Trường Sa để chiếm giữ và bảo vệ quần đảo này. Đồng thời, từ năm 1957, Bộ Tư lệnh Hải quân Việt Nam Cộng hòa đã cử một đại đội thủy quân lục chiến đến quản lý và bảo vệ quần đảo Hoàng Sa, thay thế cho quân của đại đội 42 thuộc tiểu đoàn 142. Ngày 13-7 năm 1961, Việt Nam Cộng hòa đã sáp nhập quần đảo Hoàng Sa vào tỉnh Quảng Nam và thành lập xã Định Hải, thuộc quận Hòa Vang, tỉnh Quảng Nam.
Sau này, ngày 2-7-1976, sau khi đất nước thống nhất, nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam hoàn toàn có nghĩa vụ, quyền hạn tiếp tục quản lý và bảo vệ chủ quyền Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ngày 04-02-1982, Chính phủ Việt Nam quyết định thành lập Huyện Hoàng Sa thuộc tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵn (nay là Đà Nẵng).
Ngày nay, trên mảnh đất Hoàng Sa thiêng liêng này, hằng ngày vẫn có ngư dân các tỉnh miền Trung ra đánh bắt, khai thác hải sản. Những con tàu mang Quốc kỳ Việt Nam vẫn tung bay trên biển Đông. Những người dân, những con tàu bám biển Hoàng Sa họ chính là những cột mốc sống để khẳng định chủ quyền Hoàng Sa là của Việt Nam.
Trên đây là các nội dung về Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc tỉnh nào ở nước ta? Cảm ơn quý bạn đọc đã quan tâm và theo dõi bài viết của chúng tôi. Mong rằng bài viết sẽ cung cấp cho quý độc giả những thông tin hữu ích về nội dung này. Nếu có thắc mắc hay cần tư vấn, quý bạn đọc vui lòng liên hệ với công ty luật ACC để chúng tôi có thể giải đáp và tư vấn cho quý bạn đọc một cách nhanh chóng và thuận tiện nhất.