Giới thiệu
Tha La là một địa danh nổi tiếng trong âm nhạc trữ tình và xuất hiện trong nhiều bài hát như “Hận Tha La”, “Vĩnh Biệt Tha La”, đặc biệt là “Tha La Xóm Đạo” của nhạc sĩ Dzũng Chinh. Những ca khúc này được phổ nhạc từ bài thơ của thi sĩ Vũ Anh Khanh. Từ đó, địa danh Tha La ở vùng xóm đạo Tây Ninh trở nên quen thuộc với những người yêu nhạc trữ tình. Nhưng đằng sau bài thơ, bài hát và địa danh này lại là một câu chuyện đau buồn của đất nước vào thời điểm bài thơ được sáng tác.
Thân thế bí ẩn của nhà thơ Vũ Anh Khanh
Thân thế và gốc gác của nhà thơ Vũ Anh Khanh vẫn là một bí ẩn cho đến tận bây giờ. Người ta chỉ biết rằng ông tên thật là Võ Văn Khanh, sinh năm 1926 tại Mũi Né, quận Hải Long, tỉnh Bình Thuận. Trong giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1950, ông là một nhà văn chuyên viết truyện ngắn và tiểu thuyết. Tác phẩm của ông bao gồm nhiều truyện dài như “Nửa Bồ Xương Khô”, “Bạc Xíu Lìn”, “Cây Ná Trắc” và các truyện ngắn như “Đầm Ô Rô”, “Sông Máu”, “Bên Kia Sông”… Tuy nhiên, chỉ có một bài thơ có tên là “Tha La” từ thập kỷ 1950 đã làm nên tên tuổi của ông suốt từ đó cho đến ngày nay.
Xóm đạo Tha La và sự hy sinh vì đất nước
Xóm đạo Tha La ngày nay thuộc xã An Hòa, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh. Xóm đạo này được thành lập vào khoảng năm 1863 nhờ sự cho phép và khuyến khích của người Pháp. Mặc dù Họ đạo Tha La phát triển ngày càng mạnh mẽ và vững vàng nhờ sự ủng hộ từ Pháp, nhưng người Công giáo Tha La đã phản ứng lại khi Pháp lộ rõ ý đồ khống chế cả dân tộc Việt, và họ sẵn sàng đứng lên chống Pháp để đòi lại độc lập cho quê hương.
Một câu chuyện bi thương trong lịch sử Tha La
Mùa Thu năm 1945, những thanh niên Tha La đã tham gia vào phong trào chống Pháp ở miền Nam. Trong chính thời điểm này, nhà thơ Vũ Anh Khanh đã cảm tác được tinh thần chống ngoại xâm đó và sáng tác bài thơ mang tên “Tha La”:
“Đây “Tha La xóm đạo”
Có trái ngọt cây lành
Tôi về thăm một dạo
Giữa mùa nắng vàng hanh.”
Bài thơ “Tha La” đã đi vào lòng người từ nhiều năm qua. Có thể nói, nét nhạc tài tình của nhạc sĩ Dzũng Chinh khi phổ thành bài nhạc vàng mang tên “Tha La Xóm Đạo” đã làm nên sự thành công của bài thơ này trong suốt gần 60 năm qua. Sau đó, nhạc sĩ Thanh Sơn cũng đã viết thành ca khúc “Hận Tha La”, ký tên là Sơn Thảo.
Số phận bi đát của Vũ Anh Khanh và Dzũng Chinh
Có một sự trùng hợp đáng ngạc nhiên, cả nhà thơ Vũ Anh Khanh lẫn nhạc sĩ Dzũng Chinh đều có số phận bi thương và ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ. Tuy nhiên, số phận của Vũ Anh Khanh có phần bi đát hơn, vì ông không được cả hai chế độ miền Nam và miền Bắc thừa nhận tài năng, chỉ vì các hoạt động xuất phát từ lòng yêu nước.
Vào năm 1956, Vũ Anh Khanh đã vượt vĩ tuyến để vào miền Nam và rồi gặp một cái kết đau lòng. Ông bị phát hiện và buộc phải bỏ mạng giữa dòng sông định mệnh. Câu chuyện này của Vũ Anh Khanh cũng đã được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh nhắc tới trong bài hát nổi tiếng “Từ Đó Em Buồn”.
Bài hát “Tha La Xóm Đạo” và giọng hát đẫm nước mắt của Phương Dung
Bài hát “Tha La Xóm Đạo” nổi tiếng với giọng hát của Hoàng Oanh trước năm 1975. Tuy nhiên, phiên bản hay nhất của bài hát này phải kể đến bản thu âm sau năm 1975 của ca sĩ Phương Dung. Cô đã hát với giọng ca đầy cảm xúc để kể về một thời bi thương:
Click để nghe Phương Dung hát Tha La Xóm Đạo của nhạc sĩ Dzũng Chinh
Câu chuyện đau lòng của “Tha La Xóm Đạo” đã được lưu truyền từ bao đời qua, và bài hát này vẫn là một trong những tác phẩm được yêu thích của nhạc sĩ Dzũng Chinh.