Giới thiệu khái quát thành phố Phúc Yên
Thành phố Phúc Yên nằm ở phía Đông Nam tỉnh Vĩnh Phúc, thuộc vùng Châu thổ sông Hồng. Thành phố giáp các địa danh sau đây:
- Phía Bắc giáp tỉnh Thái Nguyên.
- Phía Nam giáp huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Phía Tây giáp huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Phía Đông giáp huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội.
Vị trí địa lý của thành phố rất thuận lợi, nằm cạnh Quốc lộ 2, có đường sắt Hà Nội – Lào Cai chạy qua. Thành phố cách sân bay quốc tế Nội Bài 8 km và cách thành phố Hà Nội 30 km. Thành phố Phúc Yên có thị trường rộng lớn để cung cấp và tiêu thụ hàng hoá. Hệ thống giao thông của thành phố cũng rất thuận tiện, bao gồm quốc lộ 2, quốc lộ 23, đường sắt Hà Nội – Lào Cai và trong tương lai gần sẽ có đường cao tốc xuyên Á đi cảng Cái Lân Quảng Ninh và Côn Minh Trung Quốc.
Địa hình và địa chất
Thành phố Phúc Yên có địa hình đa dạng. Diện tích tổng cộng là 12.029,55 ha, chia thành 2 vùng chính là vùng đồi núi bán sơn địa và vùng đồng bằng. Vùng đồi núi bán sơn địa bao gồm các khu vực như Ngọc Thanh, Cao Minh và Xuân Hoà, với diện tích 9700 ha. Vùng đồng bằng gồm các xã, phường như Nam Viêm, Tiền Châu, Phúc Thắng, Hùng Vương, Trưng Trắc, Trưng Nhị, với diện tích 2300 ha. Trên lãnh thổ thành phố, có hồ Đại Lải và nhiều đầm hồ khác có thể phát triển các loại hình du lịch.
Về địa chất, Phúc Yên không có nhiều tài nguyên khoáng sản quý hiếm. Tuy nhiên, đất đai của thành phố, mặc dù không giàu chất dinh dưỡng, nhưng vì nằm gần kề thủ đô Hà Nội, nên đã trở thành tài nguyên có giá trị kinh tế cao. Thành phố cũng có tài nguyên nước mặt và nước ngầm phong phú, đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai.
Khí hậu và dân số
Thành phố Phúc Yên thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, với nhiệt độ trung bình hàng năm là 23°C. Khí hậu có nét đặc trưng nóng ẩm, mưa nhiều về mùa hè và hanh khô, lạnh kéo dài về mùa đông. Điều kiện khí hậu này tương đối thuận lợi cho phát triển nông nghiệp đa dạng. Nhiệt độ không khí tại thành phố có các đặc trưng sau:
- Nhiệt độ cực đại trung bình hàng năm là 20,5°C.
- Nhiệt độ cực đại tuyệt đối là 41,6°C.
- Nhiệt độ cực tiểu tuyệt đối là 3,1°C.
- Độ ẩm không khí tương đối trung bình hàng năm là 83%, và độ ẩm cực tiểu tuyệt đối là 16%.
Hướng gió chủ đạo vào mùa đông là Đông – Bắc và vào mùa hè là Đông – Nam, với vận tốc gió trung bình hàng năm là 2,4 m/s. Vận tốc gió cực đại có thể xảy ra theo chu kỳ thời gian từ 5 đến 20 năm.
Thành phố Phúc Yên có diện tích tự nhiên là 12.013,05 ha và dân số là 155.435 người tính đến tháng 12/2017. Thành phố bao gồm 10 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 8 phường và 2 xã. Mật độ dân số của thành phố là khoảng 772 người/km2, và tốc độ tăng dân số tự nhiên vào khoảng 1,1‰ (năm 2017). Dân số của thành phố tăng nhanh ở khu vực thành thị và tăng không nhiều ở nông thôn.
Lịch sử và văn hóa
Thành phố Phúc Yên có lịch sử lâu đời, đã trải qua nhiều thay đổi về địa giới hành chính. Thành phố được thành lập vào ngày 31/10/1905 dưới tên tỉnh lị Phúc Yên. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, thành phố trở thành thị trấn, sau đó được tái lập và trở thành thị xã từ ngày 1/2/1955.
Ngày 26/6/1976, Phúc Yên lại trở thành thị trấn thuộc huyện Yên Lãng, tỉnh Vĩnh Phúc. Khi huyện Yên Lãng được sáp nhập với huyện Bình Xuyên thành huyện Mê Linh, thị trấn Phúc Yên trở thành huyện lỵ của huyện Mê Linh. Từ năm 1978 đến năm 1991, thị trấn Phúc Yên cùng với huyện Mê Linh chuyển về Hà Nội. Sau đó, thị trấn Phúc Yên lại trở về tỉnh Vĩnh Phúc và thuộc tỉnh này từ năm 1997.
Ngày 5/7/1977, huyện Mê Linh chính thức được thành lập, và Phúc Yên trở thành một phần của huyện Mê Linh. Tuy nhiên, ngày 29/12/1978, theo Nghị quyết của Quốc hội, phần đất của Phúc Yên thuộc huyện Mê Linh được chuyển về trực thuộc Thành phố Hà Nội. Cuối cùng, theo Nghị định số 153/NĐ-CP ngày 9/12/2003 của Chính phủ, thị xã Phúc Yên được tái lập và hoạt động chính thức từ ngày 1/1/2004.
Văn hóa thành phố Phúc Yên đã lưu giữ nhiều di tích lịch sử và văn hóa, trong đó có 18 di tích đã được xếp hạng. Có 6 di tích cấp quốc gia và 12 di tích cấp tỉnh, bao gồm các đền, chùa, đình, khu lăng mộ và các di tích khác.
Kinh tế
Thị xã Phúc Yên nằm ở phía Đông Nam tỉnh Vĩnh Phúc, với diện tích hơn 12 nghìn ha và dân số hơn 15,5 vạn người. Thị xã có vị trí địa lý gần thủ đô Hà Nội và giáp sân bay quốc tế Nội Bài. Hệ thống giao thông thuận tiện bao gồm các tuyến đường quan trọng như QL2, QL23, đường sắt và đường cao tốc Hà Nội – Lào Cai.
Trở thành trung tâm kinh tế, du lịch và dịch vụ trọng điểm của tỉnh Vĩnh Phúc, Phúc Yên đã thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư, bao gồm các tập đoàn kinh tế hàng đầu thế giới như Toyota và Honda. Thành phố đã hình thành nhiều khu đô thị mới, khu du lịch – nghỉ dưỡng và trung tâm thương mại.
Kinh tế của Phúc Yên luôn đạt tốc độ tăng trưởng cao, đóng góp quan trọng vào tổng thu ngân sách của tỉnh Vĩnh Phúc. Thành phố đã vượt qua mục tiêu ngân sách năm 2016, với thu ngân sách là 22.799 tỷ đồng và chi ngân sách là 536,585 tỷ đồng.
Thu nhập bình quân đầu người của thị xã đạt 75,2 triệu đồng/người/năm, cao hơn bình quân cả nước. Tỷ lệ hộ nghèo bình quân 3 năm (2014-2016) của Phúc Yên là 2,57%, thấp hơn so với bình quân của tỉnh Vĩnh Phúc (3,35%). Công nghiệp, xây dựng và dịch vụ chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế của thành phố. Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đạt 84,8%.
Với vị trí, tiềm năng và truyền thống văn hóa, Phúc Yên đang phấn đấu phát triển kinh tế bền vững, bảo vệ môi trường và tài nguyên tự nhiên của địa phương. Thành phố đề ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp, dịch vụ, du lịch và nông nghiệp để phát triển thành phố.