Nhà văn Võ Thị Hảo chia sẻ về bản chất của phù phiếm
“Phù phiếm là sự giả…”
Theo nhà văn Võ Thị Hảo, phù phiếm được coi là những thứ không thật, nhẹ nhàng trôi nổi như bèo. Nó khiến con người quên đi rằng dưới mặt nước, có người đang chết đuối hoặc núi lửa đang phun trào. Điều này khiến ta tự hỏi, phù phiếm thực sự là gì? Có đáng để ta quan tâm và so sánh giữa cái đúng và cái sai? Nhằm tìm câu trả lời cho những câu hỏi này, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với nhà văn Võ Thị Hảo.
Phù phiếm và sự giả
Với tư duy luôn tìm kiếm những sáng tạo mới từ cuộc sống, bà cho rằng phù phiếm là những điều không thật. Đó là những thứ mà con người sẵn lòng trả giá để an ủi bản thân và do đó, luôn có người bán chúng với giá cắt cổ. Sự phù phiếm không đẹp. Xin đừng nhầm lẫn giữa việc sáng tạo cái đẹp với sự phù phiếm.
Sự xuất hiện và nguyên nhân của phù phiếm
Khó có thể xác định được sự phù phiếm xuất hiện từ khi nào. Có lẽ nó bắt đầu từ khi con người học cách trao đổi, mua và bán. Con người có thể tạo ra cái đẹp, nhưng không ai buộc phải sống trong sự phù phiếm. Đây là sự lựa chọn của từng người, phụ thuộc vào mức độ văn hóa của mỗi cá nhân. Sự bế tắc trong cuộc sống không dẫn đến sự phù phiếm. Phù phiếm là một vấn đề văn hóa sống. Nếu ta gọi phù phiếm là “thoát xác”, thì đã quá nổi bật sự phù phiếm.
Phù phiếm trong cuộc sống
Người ta nói rằng, phù phiếm có hai loại: phù phiếm hình thức (sự xa hoa, phô trương vật chất, khoe khoang cơ thể, lãng phí, háo danh…) và phù phiếm tinh thần (ảo tưởng, theo đuổi những điều không có thực, viển vông…). Ý kiến của nhà văn về nhận định này là gì?
Theo nhà văn, phù phiếm thường xuất hiện trong hình thức nhiều hơn là tinh thần. Nó liên quan đến lối sống của con người. Về mặt tinh thần, việc mơ ước, tưởng tượng và khao khát những điều xa vời mà con người chưa tìm ra được, đó là ước mơ sáng tạo và làm cho thế giới tinh thần trở nên đẹp hơn, con người mạnh mẽ và phát triển. Điều này không thể coi là phù phiếm.
Phù phiếm và sự sống ảo
Sống ảo và phù phiếm có liên quan với nhau không? Trong xã hội hiện đại, người ta thường lên án việc sống ảo của con người.
Theo nhà văn, sống ảo có phần phù phiếm. Tuy nhiên, sống ảo mang ý nghĩa tinh thần nhiều hơn.
Tương lai của phù phiếm
Phù phiếm sẽ còn tồn tại đến bao giờ? Liệu có một kết thúc cho sự phù phiếm?
Theo nhà văn, phù phiếm sẽ tồn tại mãi mãi với con người. Tại sao? Vì nhu cầu mua và bán, sự thật và sự giả vẫn còn tồn tại. Đến khi con người không còn khái niệm mua và bán, thật và giả, thì phù phiếm mới bị tiêu tan.
Hoạt động văn hóa và nghệ thuật có thể sa vào bẫy phù phiếm của danh vọng không?
Theo nhà văn, đó là mong muốn chính đáng của ai đó muốn có danh tiếng, muốn nổi tiếng. Nếu những người hoạt động trong lĩnh vực công chúng như nhà báo, nhà văn, nghệ sĩ, nhà quản lý, chính khách… nói rằng họ không muốn nổi tiếng, thì đó chỉ là lời nói dối. Hoạt động văn hóa và nghệ thuật không phải là phù phiếm, miễn là người sáng tạo không buộc phải sống và bán những sản phẩm phù phiếm để kiếm tiền.
Sự phù phiếm và sự sống
Phù phiếm có mặt tích cực không? Tại sao nhiều người vẫn hướng tới sự phù phiếm, đặc biệt là giới nghệ sĩ?
Theo nhà văn, phù phiếm không mang tính chất tích cực. Nếu ta nghĩ rằng phù phiếm tạo ra cái đẹp, thì ta đang nhầm lẫn về khái niệm. Cái đẹp của tuổi trẻ, của một người đàn bà, của một áng cầu vồng, chỉ đơn thuần là cái đẹp, không phải là sự phù phiếm. Những người phù phiếm thường coi trọng hướng tới sự thị dục hơn là lối sống sáng tạo và đẹp đẽ.
Sự phù phiếm và vai trò của truyền thông
Sự phù phiếm có liên quan đến sự phát triển của truyền thông, hay sự phát triển của truyền thông kéo theo sự phù phiếm?
Theo nhà văn, sự phù phiếm không kéo theo sự phát triển của truyền thông. Chỉ có nhu cầu sống tốt hơn và sự sáng tạo cái đẹp mới là động lực cho sự phát triển của truyền thông.
Đánh giá con người qua vẻ bề ngoài
Đánh giá con người qua vẻ bề ngoài, qua hàng hiệu có phải là sự phù phiếm?
Theo nhà văn, vẻ bề ngoài có thể thể hiện phần nào bản chất của con người, nhưng chỉ đánh giá qua hàng hiệu thì đó chỉ là cách giới ma-nơ-canh đánh giá nhau. Con người cần nhiều hơn thế.
Những hành động phù phiếm?
Hiện nay, nhiều người nổi tiếng có những hành động khó hiểu như xây tượng đồng của chính mình trong ngôi biệt thự, đi hát hoặc làm từ thiện cùng với siêu xe sáng rực đèn và đoàn mô tô hộ tống, đốt ô tô để quay clip ca nhạc… Những hành động này có ý nghĩa gì?
Theo nhà văn, đó phần nhiều là sự an ủi bản thân. Họ biết rằng mình có giới hạn và yếu kém, vì vậy họ thể hiện mình theo cách ấn tượng.
Sự phù phiếm trong nghệ thuật và doanh nghiệp
Báo chí thường đưa tin về việc nghệ sĩ và cả doanh nghiệp lớn hào nhoáng trên truyền thông, nhưng lại không thực hiện những cam kết đã đưa ra. Đó có phải là háo danh và sự quan tâm chỉ đến bản thân?
Theo nhà văn, việc làm từ thiện, dù có ồn ào, vẫn là một việc đáng quý. Mỗi đồng xu giúp đỡ người nghèo đều đáng trân trọng. Tuy nhiên, nếu họ không đáp ứng cam kết, họ phải chịu trừng phạt theo quy định.
Phụ nữ và sự phù phiếm
Phụ nữ thể hiện sự phù phiếm như thế nào?
Theo nhà văn, việc phụ nữ làm đẹp chỉ để làm hài lòng đàn ông, đó là sự phù phiếm. Làm đẹp để trau chuốt chính bản thân, để làm thỏa mãn bản thân và đóng góp cái đẹp cho cuộc sống, đó mới là sự làm đẹp đích thực.
Sắc đẹp và phù phiếm
Phật giáo thường nhắc đến “sự phù phiếm của sắc đẹp”. Vậy, người đàn bà đẹp có phải là người phù phiếm?
Theo nhà văn, vẻ đẹp không phải là phù phiếm. Sắc đẹp phai nhạt, như hoa nở rồi tàn, đó là quy luật tự nhiên. Nhưng khi vẻ đẹp hiện diện, đó không phải là sự phù phiếm.
Sự chăm chút và đầu tư vào vẻ bề ngoài
Việc chăm chút, đầu tư, trang điểm, vẽ móng chân… có phải là điều phù phiếm nhất của người phụ nữ?
Theo nhà văn, nếu như vậy, việc sơn tường nhà còn phù phiếm hơn, vì tường nhà không dính chặt vào thân thể như móng chân.
Sự phù phiếm cũng tồn tại ở đàn ông
Có những người đàn ông phù phiếm không?
Theo nhà văn, có rất nhiều đàn ông phù phiếm. Họ chỉ quan tâm đến việc “tiêu dùng” phụ nữ mà không biết yêu. Họ tham lam và vô cảm với mọi thứ, chỉ quan tâm đến tiền bạc, quyền lực và thị dục.
Sự phù phiếm và tình yêu
Một người đàn ông yêu một người phụ nữ phù phiếm có phải là phù phiếm?
Theo nhà văn, chưa chắc. Đôi khi, người đàn ông nghiêm túc vẫn có thể thích những điều phù phiếm. Người phụ nữ phù phiếm thường dành nhiều thời gian để quyến rũ đàn ông. Vì vậy, không ngạc nhiên khi có rất nhiều người đàn ông chạy theo người phụ nữ phù phiếm.
Sự phù phiếm và vai trò của đàn ông
Có lúc nào ở bên một người phụ nữ phù phiếm sẽ giúp cho người đàn ông trở nên “ông” hơn?
Đôi khi. Và nhiều đàn ông được an ủi vì điều đó. Tuy nhiên, thời gian ngọt ngào đó thường không kéo dài.
Lãng mạn và phù phiếm
Một đôi vợ chồng cùng nhau đi máy bay để ăn tối với nhau, đó là lãng mạn hay phù phiếm?
Nếu chỉ để phô trương, đó là phù phiếm. Nhưng nếu đó là một nhu cầu tự thân, thì không. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các tỷ phú thực sự giàu không để ý tới việc phù phiếm. Họ trân trọng những đồng tiền kiếm được và sử dụng chúng một cách hợp lý.
Trẻ em và sự phù phiếm
Cha mẹ cho con cái những ước mơ, mong muốn không thành, đó có phải là sự phù phiếm?
Không. Điều đó khuyến khích và động lực cho trẻ cố gắng, miễn là cha mẹ không áp đặt.