Ly hôn là việc kết thúc một cuộc hôn nhân thông qua quyết định của Tòa án theo yêu cầu của vợ hoặc chồng hoặc cả hai. Nó không chỉ đơn thuần là một thủ tục pháp lý để chấm dứt hôn nhân tại tòa án, mà còn có những hệ lụy phức tạp đối với cả hai bên liên quan. Tuy nhiên, thủ tục ly hôn thường gặp nhiều khó khăn và vướng mắc, như vấn đề về hồ sơ và giấy tờ cần thiết, và nơi nộp đơn ly hôn.
Cơ sở pháp lý
Thủ tục ly hôn được quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Thời gian giải quyết thủ tục ly hôn
Thời gian giải quyết thủ tục ly hôn tại Tòa án phụ thuộc vào loại ly hôn và các yếu tố phát sinh khác. Cụ thể như sau:
- Trong vòng 3 ngày sau khi người vợ/người chồng nộp đơn yêu cầu ly hôn thuận tình, Tòa án sẽ phân công một thẩm phán để giải quyết đơn.
- Sau khi nhận đơn ly hôn, Tòa án sẽ xem xét đơn để quyết định trả lại, yêu cầu sửa đổi hoặc bổ sung hoặc tiến hành thụ lý giải quyết.
- Trong vòng 5 ngày, nếu đơn yêu cầu đủ điều kiện để thụ lý thì Tòa án thông báo cho người yêu cầu nộp lệ phí. Sau khi đã nộp tiền, cần gửi lại biên lai cho Tòa án.
- Trong vòng 3 ngày, Tòa án thông báo về việc đã thụ lý đơn.
- Trong vòng 1 tháng chuẩn bị xét đơn yêu cầu, Tòa án tiến hành hòa giải, trưng cầu giám định, định giá tài sản, mở phiên tòa giải quyết việc dân sự…
- Trong vòng 15 ngày kể từ ngày ra quyết định, Tòa án phải mở phiên họp để giải quyết việc dân sự.
Thời gian để chuyên viên tư vấn hôn nhân gia đình giúp bạn giải quyết ly hôn thuận tình khoảng 2 – 3 tháng sẽ hoàn tất.
Thủ tục ly hôn vắng mặt
Bước 1: Nộp hồ sơ khởi kiện
- Nộp hồ sơ khởi kiện và đơn xin ly hôn tại Tòa án.
- Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn khởi kiện, cùng với hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ thụ lý và thông báo nộp tiền tạm ứng án phí cho người nộp đơn. Tuy nhiên, trong trường hợp vụ việc phức tạp, thời gian có thể kéo dài.
Bước 2: Nộp tiền tạm ứng án phí
- Đương sự nộp tiền tạm ứng án phí tại Chi cục thi hành án cấp huyện và nộp lại biên lai nộp tiền cho Tòa án.
Bước 3: Tòa án thụ lý vụ án
- Tòa án thụ lý vụ án và tiến hành giải quyết theo quy trình thông thường.
Bước 4: Quyết định giải quyết vụ án
- Tòa án sẽ ra bản án hoặc quyết định giải quyết vụ án theo thủ tục chung.
Thủ tục ly hôn không cần ra tòa
Ly hôn thuận tình là khi cả hai vợ chồng không có tranh cãi, tự nguyện đồng ý ly hôn và ký vào đơn ly hôn. Đơn ly hôn phải có xác nhận của Uỷ ban nhân dân phường về nguyên nhân ly hôn hoặc mâu thuẫn hôn nhân.
Trước khi xác nhận, Tổ hòa giải cấp phường sẽ tiến hành hòa giải 3 lần.
Theo quy định của pháp luật, khi giải quyết ly hôn bằng sự đồng ý của cả hai bên, tòa án vẫn phải tiến hành hòa giải và thống nhất. Nếu hòa giải và thống nhất không thành công, tòa án sẽ lập biên bản thỏa thuận ly hôn và hòa giải không thành công. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày lập biên bản, nếu vợ chồng không thay đổi ý kiến và Viện kiểm sát không phản đối, Tòa án ra quyết định công nhận ly hôn mà không cần mở phiên tòa. Tất cả các điều kiện sau đây phải được đáp ứng:
- Hai bên đã đạt được thỏa thuận về việc phân chia hoặc không phân chia tài sản.
- Hai bên đã đạt được thỏa thuận về việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái.
- Thỏa thuận của hai bên về tài sản và con cái trong từng trường hợp cụ thể này là để đảm bảo lợi ích hợp pháp của vợ và con.
Quyết định công nhận đồng ý ly hôn có hiệu lực pháp luật ngay lập tức, các bên không có quyền kháng cáo và Viện kiểm sát không có quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm.
Trường hợp hòa giải tại Tòa án thiếu một trong các điều kiện nêu trên, Tòa án sẽ lập biên bản hòa giải không thành và tiến hành xét xử vụ án ly hôn theo thủ tục chung.
Thủ tục ly hôn với người mất tích
Trong trường hợp muốn ly hôn với người không tìm thấy hoặc không xuất hiện đã lâu, đầu tiên bạn cần thực hiện thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố một người mất tích, sau đó yêu cầu ly hôn với người mất tích.
Thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố một người mất tích
Để thực hiện yêu cầu này, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ yêu cầu Tòa án tuyên bố một người mất tích gồm các giấy tờ sau:
- Bản sao chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân chứng minh nhân thân của người có yêu cầu.
- Đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố một người mất tích.
- Tài liệu, chứng cứ chứng minh người bị yêu cầu tuyên bố mất tích đã biệt tích 02 năm liền trở lên (Ví dụ như xác nhận của chính quyền địa phương về việc người đó đã rời khỏi địa phương, rời khỏi nơi cư trú cuối cùng 02 năm liền trở lên).
- Tài liệu chứng minh việc đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác thực về việc người bị yêu cầu tuyên bố mất tích còn sống hay đã chết. Trường hợp trước đó đã có quyết định của Tòa án thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú thì phải có bản sao quyết định đó.
Bước 2: Nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền
Theo quy định tại khoản 3 điều 27 và khoản 2 điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, thẩm quyền giải quyết yêu cầu tuyên bố một người mất tích thuộc về tòa án nhân dân cấp huyện.
Bên cạnh đó, điểm b khoản 2 điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 có quy định như sau:
- Tòa án nơi người bị yêu cầu thông báo tìm kiếm vắng mặt tại nơi cư trú, bị yêu cầu tuyên bố mất tích hoặc là đã chết có nơi cư trú cuối cùng có thẩm quyền giải quyết yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú và quản lý tài sản của người đó, yêu cầu tuyên bố một người mất tích hoặc là đã chết.
Theo những quy định này, hồ sơ giấy tờ được nộp tại tòa án nhân dân cấp huyện nơi người bị yêu cầu tuyên bố mất tích có nơi cư trú cuối cùng.
Bước 3: Tòa án xem xét đơn và thông báo tìm kiếm
Sau khi nhận được đơn yêu cầu, thẩm phán xem xét đơn yêu cầu và thông báo về việc nộp lệ phí yêu cầu giải quyết việc dân sự.
Bạn nộp lệ phí và nộp biên lai thu tiền lệ phí yêu cầu giải quyết việc dân sự cho Tòa án. Tòa án thụ lý đơn yêu cầu tuyên bố một người mất tích.
Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày thụ lý đơn yêu cầu tuyên bố một người mất tích, Tòa án ra quyết định thông báo tìm kiếm người bị yêu cầu tuyên bố mất tích.
Trong thời hạn 1 tháng, kể từ ngày Tòa án ra quyết định thông báo tuyên bố một người mất tích tại nơi cư trú.
Thông báo này phải được đăng trên một trong các báo hàng ngày của trung ương trong ba số liên tiếp, Cổng thông tin điện tử của Tòa án, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (nếu có) và phát sóng trên Đài phát thanh hoặc Đài truyền hình của trung ương ba lần trong 3 ngày liên tiếp.
Thời hạn thông báo tìm kiếm người bị yêu cầu tuyên bố mất tích là 4 tháng, kể từ ngày đăng, phát thông báo lần đầu tiên.
Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày kết thúc thời hạn thông báo tìm kiếm thì Tòa án phải mở phiên họp xét đơn yêu cầu.
Bước 4: Quyết định tuyên bố một người mất tích
Trường hợp chấp nhận đơn yêu cầu, Tòa án sẽ thông qua thủ tục tuyên bố một người mất tích theo quy định của Bộ luật dân sự.
Thủ tục yêu cầu ly hôn với người mất tích
Sau khi Tòa án ra quyết định tuyên bố một người mất tích, bạn nộp hồ sơ yêu cầu ly hôn đơn phương.
Thực tế nhiều người có thắc mắc mẫu đơn xin ly hôn với người mất tích có gì khác so với mẫu đơn thông thường?
Trình tự thủ tục ly hôn với người mất tích diễn ra như thế nào?
Để ly hôn với người mất tích, bạn tiến hành các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Các giấy tờ bạn cần chuẩn bị bao gồm:
- Đơn xin ly hôn đơn phương (theo mẫu).
- Bản chính giấy chứng nhận kết hôn.
- Quyết định tuyên bố một người mất tích của Tòa án.
- Bản sao chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân của hai vợ chồng.
- Bản sao sổ hộ khẩu của hai vợ chồng.
- Bản sao giấy khai sinh của các con (nếu có).
- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (nếu có).
Bước 2: Nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền giải quyết ly hôn
Cũng như các trường hợp ly hôn đơn phương thông thường, khi ly hôn với người đang mất tích, bạn nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cư trú cuối cùng của người bị đơn trước khi người đó mất tích.
Bước 3: Tòa án giải quyết
Sau khi nhận hồ sơ xin ly hôn với người mất tích, nếu hồ sơ hợp lệ, Tòa án ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí.
Bạn nộp tiền tạm ứng án phí tại Chi cục thi hành án dân sự cấp huyện và nộp lại biên lai nộp tiền tạm ứng án phí cho Tòa án.
Tòa án thụ lý giải quyết vụ án.
Ly hôn với người mất tích thuộc trường hợp Tòa án không tiến hành hòa giải, Tòa án sẽ đưa vụ án ra xét xử.
Bởi khi một người đã bị Tòa án tuyên bố mất tích tức là không thể liên hệ được với người đó và họ cũng không thể tham gia hòa giải.
Thủ tục ly hôn khi vợ ở nước ngoài
Bước 1: Nộp đơn yêu cầu giải quyết ly hôn tại Tòa án nhân dân cấp quận, huyện nơi thường trú. Đơn xin ly hôn muốn được Tòa án thụ lý bắt buộc phải có chữ ký của vợ, trong trường hợp vẫn còn giữ liên lạc với vợ có thể soạn sẵn đơn rồi gửi qua email hoặc zalo để người vợ ký vào. Sau đó gửi ngược lại về Việt Nam để gửi lên Tòa. Bên cạnh đơn yêu cầu cần nộp bản sao căn cước công dân và sổ hộ khẩu có chứng thực của hai vợ chồng, giấy đăng ký kết hôn bản gốc.
Bước 2: Sau khi Tòa nhận hồ sơ nếu thấy đầy đủ giấy tờ và có căn cứ thụ lý sẽ ra thông báo thụ lý gửi đến hai vợ chồng kèm theo là thông báo đóng lệ phí. Lưu ý phải đóng đủ lệ phí và nộp lại biên lai thì Tòa mới tiến hành giải quyết.
Bước 3: Đương sự nộp tiền tạm ứ