Hà Đông – Một Vùng Đất Đáng Khám Phá
Vùng đất Hà Đông, từ sông Đáy đến sông Nhuệ, có những nét độc đáo và sự kiệt tác của con người. Thuở xưa, làng Cầu Đơ thuộc huyện Thanh Oai, phủ Ứng Hòa, nổi tiếng với cây cầu Đơ sơn trắng toát, mái ngói đỏ tươi bắc qua dòng sông Nhuệ xanh trong. Năm 1831, vua Minh Mạng chọn vùng đất này để lập tỉnh Hà Nội, với Thăng Long làm tỉnh lỵ.
Hà Nội được thành lập năm 1884 và bao gồm thành Thăng Long cùng các phố cổ xung quanh. Năm 1888, nó trở thành một nhượng địa của Pháp. Năm 1896, vua Thành Thái lập tỉnh Cầu Đơ, tỉnh lỵ đặt tại làng Cầu Đơ. Năm 1902, Pháp mở rộng tỉnh Hà Nội bằng cách thêm vào những vùng đất cao ráo xung quanh. Năm 1904, Toàn quyền Đông Dương Pôn Đu-me (Paul Doumer) quyết định đổi tên địa danh. Đề xuất của Đốc học Cầu Đơ, Vũ Phạm Hàm, được chọn và từ đó, tỉnh Cầu Đơ mang tên Hà Đông.
Ở phía tây nam Hà Nội, Hà Đông giữ vai trò quan trọng đối với thủ đô. Như câu nói trong sách của Mạnh Tử: “Hà Nội hung tắc di kỳ dân ư Hà Đông, chuyển kỳ túc ư Hà Nội”, có nghĩa là khi Hà Nội gặp khó khăn, dân cư được chuyển về Hà Đông và thóc được chuyển từ Hà Đông về Hà Nội.
Hà Đông – Đến Đà Lạt
Hà Đông còn tỏa sáng tại Đà Lạt, nơi có Làng hoa Hà Đông ở phường 8. Đến đây, bạn sẽ ngạc nhiên khi gặp người dân nói giọng Hà Nội. Đây là Làng hoa đầu tiên ở Đà Lạt!
Vào đầu thế kỷ 20, Pháp quy hoạch Đà Lạt là nơi nghỉ mát. Với khí hậu ôn đới và thổ nhưỡng tuyệt vời, Trần Văn Lý, Quản đạo Đà Lạt, đề xuất cho dân làng nghề hoa và rau đến Đà Lạt để định cư. Những làng Nghi Tàm, Ngọc Hà, Tây Tựu, Xuân Tảo, Vạn Phúc thuộc tỉnh Hà Đông được chọn để gửi người đến. Năm 1938, một nhóm 33 người đầu tiên đến Đà Lạt mang theo hạt giống quý hiếm. Thấy làm ăn tốt, họ kêu gọi gia đình và bà con tới khai hoang. Cuối năm đó, ấp Hà Đông đã trở thành điểm đến quan trọng trong giao dịch tại Đà Lạt.
Sơn Tây – Núi ở Phía Tây
Sơn Tây mang ý nghĩa là núi ở phía tây, bởi núi Ba Vì và Tản Viên ở phía tây của thành Thăng Long. Năm 1469, nhà Lê thành lập trấn Sơn Tây. Dân gian thường gọi là xứ Đoài, như trong bài thơ của Quang Dũng:
“Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm
Em có bao giờ em nhớ thương.”
Tuy nhiên, danh xưng xứ Đông không phải của Hà Đông, mà là trấn Hải Đông ở phía đông Thăng Long, nay thuộc tỉnh Hải Dương và một phần Hải Phòng, Quảng Ninh.
Ban đầu, trấn sở Sơn Tây đặt ở xã La Phẩm, sau đó chuyển đến xã Đường Lâm. Năm 1832, vua Minh Mạng lập tỉnh Sơn Tây, tỉnh lỵ đặt tại xã Thuần Nghệ. Năm 1884, Pháp lập tỉnh Sơn Tây mới với thị xã Sơn Tây là trung tâm, bên hữu ngạn sông Hồng.
Từ Hà Tây Đến Hà Đông
Năm 1975, Hà Tây sáp nhập với Hòa Bình thành tỉnh Hà Sơn Bình, với thị xã Hà Đông là tỉnh lỵ. Năm 1991, Hà Sơn Bình trở thành tỉnh Hà Tây, thị xã Hà Đông vẫn là tỉnh lỵ. Cuối năm 2006, thị xã Hà Đông và Sơn Tây được nâng cấp thành phố.
Ngày 1-8-2008, tỉnh Hà Tây được hợp nhất với thủ đô Hà Nội, thành phố Sơn Tây bị giáng xuống thị xã và Hà Đông trở thành quận. Từ đó, danh xưng Hà Tây không còn tồn tại nữa.
Liên kết: LADEC