Dòng Thuần Là Gì?
Bạn có biết dòng thuần là gì không? Dòng thuần là một cá thể có hai alen giống hệt nhau của cùng một gen. Ví dụ, RR, rr là đồng hợp tử. Đặc điểm quan trọng của dòng thuần là khi hai alen giống nhau kết hợp, ta sẽ có một tính trạng đồng hợp tử. Việc tạo ra dòng thuần rất quan trọng trong việc chọn giống và nâng cao sản xuất. Hãy cùng tìm hiểu thêm về dòng thuần trong bài viết này nhé.
Dòng Thuần Chủng Là Gì?
Bạn có biết dòng thuần chủng là gì không? Trong sinh học, dòng thuần chủng là một phả hệ không phân chia. Điều này có nghĩa là khi một cá thể hoặc một nhóm cá thể được nhân bản, chúng sẽ tạo ra tổ tiên giống hệt với những cá thể khác cùng lớp.
Điều này không đồng nghĩa với việc các cá thể nhân bản, mà chúng chỉ là những cá thể duy nhất có khả năng “thuần túy” tự nhiên. Ví dụ, có những cây có thể được nhân giống sinh dưỡng bằng cách chặt hạ.
Về lý thuyết, việc trồng nhiều cành giâm từ cùng một cây sẽ tạo ra một quần thể thuần chủng nhỏ. Khi lấy một trong số đó và sao chép khi nó lớn lên, ta sẽ nhân bản nó từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Tuy nhiên, con người luôn có sự hấp dẫn với việc tạo ra các sinh vật thuần chủng qua sinh sản hữu tính. Trong những trường hợp này, một dòng thuần túy là một dòng không có sự phân tách đối với một ký tự hoặc nhóm ký tự cụ thể. Nói cách khác, những kí hiệu “yêu thích” này không thay đổi qua nhiều thế hệ và luôn được miêu tả theo cùng một cách.
Các Kiểu Gen Của Dòng Thuần Chủng
Các kiểu gen của dòng thuần chủng bao gồm các kiểu gen đồng hợp tử. Đối với nhà di truyền học, các chủng thuần chủng bao gồm các cá thể đồng hợp tử. Điều này có nghĩa là ở các cá thể lưỡng bội, mỗi nhiễm sắc thể tương đồng mang cùng một alen ở một vị trí xác định của gen quan tâm. Nếu một dòng thuần chủng tạo ra nhiều dấu hiệu di truyền, thì tiêu chí cho từng gen mà một cá thể là đồng hợp tử là như nhau.
Đồng hợp tử lặn: Nếu sự biểu hiện của alen lặn trong điều kiện đồng hợp tử cho thấy một đặc điểm thuận lợi, ta có thể đảm bảo độ thuần khiết của nguồn gốc.
Đồng hợp tử chiếm ưu thế: Nếu con thuần chủng là gen trội, mọi thứ sẽ phức tạp hơn một chút. Cả hai cá thể dị hợp tử (Aa) và đồng hợp tử (Oh) đều biểu hiện kiểu hình giống nhau. Tuy nhiên, dị hợp tử phân chia, vì vậy chỉ đồng hợp tử mới là thuần chủng. Trong phép lai giữa hai cá thể dị hợp tử (Aa) mang tính trạng mong muốn, 1/4 đời con có thể mang tính trạng không mong muốn (kiểu gen) aa.
Cách tốt nhất để chứng minh sự thuần chủng (đồng hợp tử) của một cá thể đối với một tính trạng có alen trội là thử nghiệm chéo chúng. Nếu cá thể là đồng hợp tử, cho giao phối với cá thể aa sẽ thu được cá thể có kiểu hình giống Aa (nhưng có kiểu gen).
Tuy nhiên, khi các cá thể dị hợp tử được kiểm tra, con cái giống 50% với bố mẹ dị hợp tử (Aa) và 50% giống với bố mẹ đồng hợp tử (aa).
Phương Pháp Tạo Dòng Thuần Là Gì?
Bạn có biết phương pháp tạo dòng thuần là gì không? Đầu tiên, chúng ta phải lựa chọn nguyên liệu cho quá trình tạo giống, bao gồm nguồn đột biến tái tổ hợp, đột biến và ADN tái tổ hợp. Nguyên liệu được chuẩn bị như sau:
- Lai hữu tính: Tạo ra vô số tổ hợp và biến dị.
- Tính gây đột biến: Sự xuất hiện của các đột biến di truyền.
- Kỹ thuật di truyền: Tạo ADN tái tổ hợp.
Cách Tạo Dòng Thuần Trong Chọn Giống
Muốn tạo dòng thuần trong chọn giống, ta nên:
- Lựa chọn những giống có khả năng tạo ra dòng thuần, ví dụ như các giống được trồng hoàn toàn tự nhiên hoặc chưa được kết hợp với bất kỳ giống khác.
- Trồng những giống đã chọn và tách biệt những cây sinh sản tự nhiên, đảm bảo chúng không bị tác động bởi yếu tố môi trường ngoại vi.
- Tiếp tục lặp lại quá trình trồng và tách biệt trong một khoảng thời gian dài để tạo ra dòng thuần.
Dòng Thuần: Phát Triển Nguồn Gen Thuần Túy
Để phát triển nguồn gen thuần túy, chúng ta áp dụng các kế hoạch chọn lọc di truyền nhằm thu nhận và phân tán các kiểu gen cụ thể ở thực vật và động vật, được gọi là cải tiến di truyền. Ví dụ, chúng ta có thể áp dụng nó để chỉnh sửa gen và nấm, nhưng cụm từ này gần với những gì chúng ta làm với thực vật và động vật vì lý do lịch sử.
Sự thuần hóa: Trong việc thuần hóa các sinh vật khác, chúng ta dành phần lớn thời gian cho các loài thực vật và động vật đóng vai trò là nguồn và nguồn xã hội. Quá trình thuần hóa này có thể được coi là một quá trình chọn lọc di truyền liên tục, tạo ra và “cải thiện” một tập hợp các kiểu gen ở thực vật và động vật.
Trong quá trình cải tiến này, chúng tôi đã làm việc để có được dòng sản phẩm tinh khiết nhất mà nhà sản xuất hoặc người tiêu dùng cần.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các dấu hiệu của thế giới thực có thể trở thành mối đe dọa khi cấu trúc xã hội được áp đặt lên môi trường sinh học. Điều này giúp chúng ta nhìn thấy những điều không khả thi về mặt sinh học và những sai lầm khủng khiếp mà con người đã gây ra trong tên của sự trong sạch xã hội, từ sự hiểu lầm về sự thuần khiết và di sản.
Rất tiếc, đôi khi người ta cố gắng biện minh cho những tội ác này bằng những “lý do” sinh học. Nhưng sự thật là, về mặt sinh học, vô tính gần nhất với sự thuần khiết về mặt di truyền. Tuy không phải là một bản sao hoàn toàn di truyền, nhưng bằng chứng khoa học cho thấy điều này không đúng. Ví dụ, trong một quần thể vi khuẩn có thể chứa khoảng 109 cá thể “vô tính”, xác suất tìm thấy một đột biến gen đơn lẻ trên thực tế chỉ là một.
Ví dụ, E. coli có hơn 4500 gen. Nếu xác suất này giống nhau đối với tất cả các gen, thì tất cả các cá thể trong quần thể đó có thể không giống nhau về mặt di truyền. Mặt khác, đột biến somatic giải thích tại sao điều này không xảy ra ngay cả đối với thực vật ở chế độ sinh sản (vô tính).
Qua bài viết này, chúng ta đã hiểu rõ hơn về khái niệm dòng thuần là gì và cách tạo dòng thuần. Hy vọng các bạn đã tìm thấy thông tin này hữu ích. Hãy đón xem những bài viết mới khác trên LADEC.