Bằng cấp (degree), chứng chỉ (diploma), và chứng nhận (certificate) là gì?
Bằng cấp, chứng chỉ, và chứng nhận là những thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực giáo dục, nhưng bạn có hiểu rõ về chúng không? Để giúp bạn tìm hiểu, chúng tôi sẽ đưa ra định nghĩa đơn giản về ba khái niệm này và so sánh chúng dựa trên những tiêu chí cụ thể để bạn dễ hình dung.
Định nghĩa cơ bản
1. Bằng cấp là gì?
Bằng cấp là một loại văn bằng được trao cho những người đã hoàn tất khóa học về một ngành lớn.
2. Chứng chỉ là gì?
Chứng chỉ là một loại văn bằng chứng tỏ rằng bạn đã hoàn thành chương trình đào tạo về một lĩnh vực chuyên môn trong một ngành.
3. Chứng nhận là gì?
Chứng nhận là một giấy tờ để công nhận rằng bạn đã hoàn thành khóa học về một kỹ năng chuyên biệt.
Để phân biệt rõ ràng giữa ba loại văn bằng này, bạn có thể tham khảo những sự khác biệt dưới đây.
Thời lượng khóa học
Khóa học cấp bằng thường kéo dài từ 3 đến 4 năm, tùy thuộc vào quốc gia. Trong khi đó, khóa học cấp chứng chỉ chỉ kéo dài trong 1 đến 2 năm. Chương trình cấp chứng nhận có thời lượng ngắn nhất, chỉ tính bằng tháng. Từ sự khác biệt về thời gian này, nếu bạn muốn gia nhập thị trường lao động nhanh chóng hoặc muốn thay đổi sự nghiệp, chọn học khóa chứng chỉ hoặc chứng nhận sẽ phù hợp hơn. Hai lựa chọn này còn có lợi thế là khai giảng liên tục và thời gian học linh hoạt hơn so với chương trình học cấp bằng thông thường.
Học phí
Thời lượng khóa học ảnh hưởng đến mức học phí, vì vậy không khó để đoán được thứ tự từ cao đến thấp: chương trình cấp bằng, chứng chỉ, và chứng nhận. Do đó, các khóa học cấp bằng và chứng chỉ thường đi kèm với các chương trình học bổng, trong khi chứng nhận thì không. Nếu bạn muốn tự túc du học, học chứng nhận có lợi thế về mặt tài chính.
Yêu cầu nhập học
Chương trình cấp bằng thường có yêu cầu nhập học khó hơn so với hai lựa chọn khác. Tùy vào hệ thống giáo dục của từng quốc gia, yêu cầu đầu vào có thể khác nhau, nhưng ít nhất bạn sẽ phải tham gia kỳ thi hoặc nộp nhiều tài liệu để cạnh tranh với đông đảo ứng viên. Trong khi đó, chương trình cấp chứng chỉ và chứng nhận lại có yêu cầu nhập học dễ dàng hơn. Bạn có thể không cần thi tuyển, chỉ cần nộp hồ sơ, không cần lo lắng về tỉ lệ chọi vì cơ hội dành cho mọi người.
Kiến thức được đào tạo
Chương trình cấp bằng có cấu trúc nhằm phát triển toàn diện cho học viên, nên ngoài nội dung chuyên ngành, bạn còn phải học các môn đại cương khác. Ví dụ, một số môn đại cương có thể gồm Lịch sử, Toán học, hay Triết học. Một số ngành học đặc biệt yêu cầu kiến thức nền sâu rộng (như Luật), nên bạn phải học các môn đại cương như vậy.
Trong khi đó, chương trình cấp chứng chỉ tập trung đào tạo đúng lĩnh vực chuyên môn mà không cung cấp các môn học ngoại vi, do đó bạn tiết kiệm được thời gian. Chương trình cấp chứng chỉ chủ yếu tập trung vào các kỹ thuật có thể áp dụng ngay trong thực tế, giúp bạn dễ dàng tìm việc sau khi tốt nghiệp.
Chương trình cấp chứng nhận tập trung đào tạo một kỹ năng hoặc chuyên ngành nhỏ trong một lĩnh vực lớn. Bạn sẽ được học đúng cái mình cần để làm nghề, không mất thời gian học kiến thức tổng quan về ngành. Thông thường, những người đã có bằng đại học nhưng muốn học thêm một kỹ năng mới trong một ngành khác thường chọn các khóa cấp chứng nhận để tiết kiệm thời gian. Một số kỹ năng chuyên môn chỉ cần chứng nhận để hành nghề, ví dụ như liệu pháp xoa bóp, làm móng, hay kỹ thuật chăm sóc da.
Mức độ đa dạng về ngành học
Ngành học được đào tạo trong các chương trình cấp chứng chỉ và chứng nhận có thể tìm thấy trong các khóa học cấp bằng, nhưng không phải lúc nào cũng ngược lại. Ví dụ, những ngành yêu cầu thời gian học tập lâu dài như Y hay Luật thì không thể tìm thấy khóa chứng chỉ hay chứng nhận, chỉ có thể chọn học chương trình cấp bằng. Vì vậy, khóa học cấp bằng vẫn có sự đa dạng về ngành học hơn để bạn có nhiều lựa chọn.
Sự công nhận quốc tế
Trong ba loại văn bằng, chỉ có chương trình cấp bằng được công nhận quốc tế nếu bạn học ở các trường đại học có chất lượng cao. Còn chứng chỉ và chứng nhận chỉ có giá trị địa phương, tùy thuộc vào nơi đào tạo. Vì vậy, nếu bạn muốn phát triển sự nghiệp ở thị trường quốc tế, học chương trình cấp bằng sẽ phù hợp hơn.
Khả năng học lên cao
Nếu bạn chọn học chương trình cấp bằng, bạn sẽ có cơ hội tiếp tục học lên cao hơn, thậm chí là thạc sĩ hoặc tiến sĩ. Trong khi đó, lựa chọn học chứng chỉ hoặc chứng nhận sẽ hạn chế khả năng học lên cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng có nhu cầu học cao và không phải ai cũng nên theo đuổi con đường học vấn lâu dài. Tùy vào nhu cầu cá nhân mà lựa chọn nào cũng có ưu thế riêng. Nếu bạn không có mong muốn học thạc sĩ hoặc tiến sĩ, không học chương trình cấp bằng hoàn toàn hợp lý.
Thu nhập tương lai
Thực tế cho thấy, không ai có thể đảm bảo người có bằng cấp sẽ có thu nhập cao hơn người có chứng chỉ hay chứng nhận, vì lương hàng tháng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, nếu giá trị mà bạn mang lại cho công ty hoặc thị trường đủ lớn, thì thu nhập của bạn sẽ cao dù bạn học chương trình nào trước đó. Vì vậy, bạn không nên quá quan trọng việc học hình thức nào sẽ có thu nhập cao, mà nên tìm cơ hội phát triển sự nghiệp và nỗ lực để đạt được mục tiêu của mình.
Bài được viết lại bởi Do An Khang vào ngày 21 tháng 01 năm 2021.
Nguồn tham khảo: The Global Scholars, Vista College
