Ngày nay, phương pháp Đông y đang nhận được sự quan tâm đặc biệt trong việc điều trị bệnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ vị trí của huyệt đạo cũng như tác dụng của chúng trong việc tăng cường hiệu quả và tốc độ điều trị bệnh.
Huyệt Đạo Là Gì?
Huyệt đạo là nơi thần khí di chuyển đi vào và ra khỏi cơ thể. Chúng được phân bố trên khắp cơ thể con người. Huyệt đạo có mối liên kết mật thiết với các kinh mạch và tạng phủ mà chúng phụ thuộc vào. Việc sử dụng huyệt đạo trong chẩn đoán và điều trị bệnh phụ thuộc vào đường kinh tương ứng với huyệt đạo đó.
Theo thống kê, trên cơ thể mỗi người có 361 huyệt đạo truyền thống ứng với 12 đường kinh chính. Các đường kinh này liên quan trực tiếp đến các nội tạng. Ngoài ra, còn có 8 mạch kỳ kinh bao gồm: Đốc, Nhâm, Xung, Đới mạch, Âm kiểu mạch, Dương kiểu mạch, Âm duy mạch, Dương duy mạch.
Vì vậy, để biết huyệt Đan Điền nằm ở vị trí nào và tác dụng ra sao, chúng ta hãy cùng tìm hiểu.
Huyệt Đan Điền Là Gì?
Huyệt Đan Điền là thuật ngữ được đạo sư tu luyện đạo giáo sáng tạo, chủ yếu luyện về Tinh – Khí – Thần. Đây là bộ ba quan trọng của nội đan khí công thời cổ đại. Thuật này xuất phát từ những bí thuật tu luyện Yoga thời cổ đại, được chú trọng nghiên cứu vì có lợi cho sức khỏe và giúp con người trường sinh bất lão. Thuật tu luyện này tập trung vào việc luyện tập các công năng của huyệt Đan Điền.
Bởi vì Đan Điền là nơi tập trung nhiều khí lực nhất trong cơ thể. Nó được chia thành ba vị trí khác nhau: Thượng Đan Điền, Trung Đan Điền và Hạ Đan Điền. Hạ Đan Điền tương ứng với tàng Tinh, Trung Đan Điền tương ứng với tàng Khí, và Thượng Đan Điền tương ứng với tàng Thần.
Thượng Đan Điền nằm tại huyệt Ấn đường, nằm ở giao điểm giữa hai chân mày trên trán. Ấn đường là một trong 36 huyệt quan trọng của cơ thể, nếu bị điểm trúng một lực mạnh, có thể gây tử vong ngay lập tức.
Trung Đan Điền nằm tại huyệt Đản trung, ở trung điểm của đường thẳng ngang ngực, là nơi khí của tâm (tim) nối với mạch Nhâm. Đây chủ trị chính các bệnh liên quan đến tim mạch.
Hạ Đan Điền nằm ở vùng bụng, là nơi huyệt Khí hải trên đường chính trung dưới rốn khoảng 3cm, nằm ở giữa và phía trên bụng dưới, bao quanh 4 huyệt vị khác như: Quan nguyên, Khí hải, Thần khuyết, Mệnh môn. Trong đó, quan trọng nhất là huyệt Quan nguyên.
Tác Dụng Của Huyệt Đan Điền Như Thế Nào?
Theo Đông y, Tinh – Khí – Thần là ba yếu tố căn bản và là nguồn gốc của sự sống trong con người. Nếu thiếu bất kỳ yếu tố nào trong ba yếu tố này, con người sẽ không có sức khỏe, không thể phát triển và khó tồn tại.
Huyệt Đan Điền là nơi hội tụ của cả Tinh, Khí và Thần. Khi Tinh – Khí – Thần hưng thịnh, con người sẽ khỏe mạnh, ít bị bệnh tật và đau ốm. Ngược lại, khi Tinh – Khí – Thần yếu kém, sức khỏe cũng sẽ suy giảm.
Tinh được chia thành Tinh tiên thiên và Tinh hậu thiên. Tinh là sự tinh hoa, tinh túy trong con người. Tinh tiên thiên là tổ chức cốt lõi của mỗi người, được thừa hưởng từ mẹ thông qua dây rốn trong thai kỳ. Tinh hậu thiên là những gì mà con người hấp thụ từ môi trường như thức ăn và nước uống để duy trì và bồi đắp cho sự tiêu hao của tinh tiên thiên. Cả Tinh tiên thiên và Tinh hậu thiên giao hòa với nhau, tạo thành Tinh Khí. Tinh khí được tích tụ tại Thận.
Khí là nguồn năng lượng sống của con người, hiện diện trong mạch máu và tế bào. Nó kích thích hoạt động của các cơ quan nội tạng trong cơ thể. Khí tiên thiên được chuyển hóa từ tinh khí trong tuyến thượng thận, tạo thành Chân khí. Chân khí được tích tụ nhiều nhất tại huyệt Khí hải hoặc huyệt Đan Điền ở bụng.
Nếu khí của một hoặc hai bộ phận yếu kém hay bị rối loạn, sẽ ảnh hưởng đến khí của toàn thân. Nếu khí của toàn thân bị rối loạn hoặc yếu kém, cơ thể sẽ suy debilitated. Vì vậy, các phương pháp luyện tập để tăng cường sức khỏe, tăng cường năng lượng cho cơ thể và hạn chế bệnh tật được gọi chung là khí công. Theo khí công, khí được hít thở qua mũi, trao đổi qua da và huyệt, tất cả đều có nguồn gốc từ không gian, được gọi là Thiên khí. Khí vô hình là áp suất và lực đẩy để dẫn huyết.
Nguyên khí là thành phần chính của thận tinh. Tinh khí thu được có vai trò dưỡng sinh. Do đó, khi thận tinh chuyển hóa, cũng đồng nghĩa với việc sinh khí được tạo ra.
Thần là yếu tố bí ẩn, thể hiện tối đa của đại não trong cơ thể con người. Thần chịu trách nhiệm phối hợp và điều hòa giữa yin và yang. Thần là biểu hiện của sức sống, do đó, khi thần sung mãn, con người khỏe mạnh, còn khi thần yếu kém, con người trở nên yếu đuối.
Thần là phần hình ảnh hoặc phần linh hồn của con người. Tương tự như Tinh, thần cũng được chia thành thần tiên thiên và thần hậu thiên. Trong đó, thần tiên thiên được coi là thần chính, là thần thái của mỗi người, là nguồn ánh sáng nguyên thủy làm nền tảng cho sự tồn tại của chúng ta. Thần tiên thiên là điều vô hình mà chỉ có thể cảm nhận. Thần hậu thiên được biểu hiện qua cảm giác, ý niệm, cá tính và các trạng thái tâm thức của con người. Thần hậu thiên tích tụ nhiều nhất ở não.
Chung quy lại, huyệt Đan Điền liên quan đến khí, hay còn gọi là hơi thở.
Tập Thở Đan Điền Như Thế Nào?
Thực chất của tập thở Đan Điền là gần giống như thiền, để tạo cảm giác tĩnh tâm. Thở Đan Điền là hít thở sâu, cảm nhận hơi thở đi vào bụng dưới và từ đó tống thán khí đi lên theo nhịp phình lên và xẹp xuống của bụng. Khi hít thở sâu, khí sẽ được đưa xuống phần sâu của phổi, tạo ra một áp suất trên hoành cách mô, làm hoành cách mô hạ xuống, tạo ra một khoảng trống giữa hoành cách mô và phần dưới lá phổi. Khi đó, các túi khí ở dưới lá phổi phải giãn nở để lưu trữ một lượng lớn dưỡng khí, thay thế cho thán khí đi lên theo nhịp lên xuống của bụng. Đồng thời, khi thở sâu như vậy, áp suất của hoành cách mô trên bụng dưới đẩy máu dư trong nội tạng và màng ruột vào tĩnh mạch, kích thích thần kinh trung ương, giúp tâm trí trở nên yên bình.
Khi thở ra, hai lá phổi sẽ co dần, áp suất của hoành cách mô không bị ảnh hưởng và theo hướng đàn hồi tự nhiên, hoành cách mô được bật lên và tạo ra một sức đẩy hướng lên, tác động vào phần đáy của lá phổi, đẩy khí bẩn còn tồn trữ trong phổi ra ngoài.
Thở Đan Điền là hít thở sâu, nhưng quá trình phải diễn ra một cách tự nhiên, không cố gắng tạo ra hơi thở. Chỉ cần tập trung ý niệm hơi thở ở bụng, hơi thở sẽ trở nên nhẹ nhàng. Khi lực tập trung vào bụng, ta sẽ cảm nhận được sự sung mãn, sự dung hòa giữa yin và yang, và sự lưu thông của máu. Từ đó, sức khỏe sẽ được cải thiện và tâm trạng trở nên ổn định.
Theo thuyết âm dưỡng ngũ hành, bụng (Đan Điền) thuộc về Thổ. Thổ tượng trưng cho đất, một yếu tố bao la và vững chắc, cung cấp sự phát triển cho mọi sinh vật và là nơi trở về của mọi vật. Đan Điền (bụng) được coi như nơi lưu trữ (ruộng) của khí lực, nơi chứa đựng chân khí và là nguồn sống của con người. Theo các đạo giáo, huyệt Đan Điền là nơi để chuyển hóa chân khí, giúp cải thiện sức khỏe và trường sinh bất lão. Khi tâm trí tập trung ở bụng, năng lượng sẽ tập trung và lan toả từ bụng lên sống lưng. Đó là nguồn sinh lực đã được tái tạo và tỏa nhiệt. Tập thở Đan Điền rất hiệu quả đối với những người mắc các vấn đề liên quan đến thần kinh hoặc mất ngủ.
Đan Điền là phương pháp tu dưỡng toàn thân. Tu dưỡng của Hỏa là ôn, sưởi ấm cơ thể. Tu dưỡng của thủy là nhuận, thấm ướt tạng phủ. Luyện thở Đan Điền nhằm hít thở vào bụng (phồng lên, xẹp xuống) và thở ra nép bụng. Ý nghĩa của thục thạch là tại đâu có khí, thì ở đó có ý thức. Trong quá trình sống, thở là hoạt động đầu tiên của con người.
Trên đây là một số tác dụng và cách thực hiện huyệt Đan Điền để tăng cường và cải thiện sức khỏe.