Văn học viết là những sáng tác bằng chữ viết
Văn học viết ngày nay đóng vai trò quan trọng trong nền văn học của nước ta. Bài viết này sẽ giới thiệu về văn học viết là gì, những đặc trưng và thời kỳ phát triển trong lĩnh vực này.
1. Văn học viết là gì?
Văn học viết là loại hình sáng tác sử dụng chữ viết, mang dấu ấn riêng của tác giả. Mặc dù ra đời muộn nhưng văn học viết hiện nay đã trở thành phần quan trọng và chiếm ưu thế trong nền văn học của nước ta.
Văn học viết bắt đầu từ thế kỷ X và tiếp tục phát triển cho đến ngày nay. Gồm hai giai đoạn chính là văn học trung đại từ thế kỷ X đến thế kỷ XIX và văn học hiện đại từ thế kỷ XX đến ngày nay.
Văn học viết từ xưa đến nay được viết bằng các loại chữ Hán, chữ Nôm và chữ Quốc ngữ. Trong đó, văn học viết bằng chữ Hán ra đời sớm hơn từ thế kỷ thứ X, sau đó là đến thời kỳ văn học chữ Nôm từ thế kỷ XIII. Vào đầu thế kỷ XX, văn học viết bằng chữ Quốc ngữ lần đầu tiên xuất hiện. Cả chữ Nôm và chữ Quốc ngữ đều được viết bằng tiếng Việt.
Văn học viết thừa kế những tinh hoa từ văn học dân gian, cả về nội dung tư tưởng và nghệ thuật. Văn học viết cũng có ảnh hưởng trở lại đến văn học dân gian. Các tác phẩm như thơ Nôm, Truyện Kiều và Quốc âm thi tập… đều chứa đựng yếu tố của ca dao, tục ngữ; Truyền kì mạn lục mang những yếu tố truyền thuyết và cổ tích thần kỳ…
2. Văn học viết khác biệt so với văn học dân gian như thế nào?
Dưới đây là bảng so sánh đặc trưng của văn học dân gian và văn học viết để bạn đọc có cái nhìn cụ thể và khách quan hơn.
| Đặc trưng | Văn học dân gian | Văn học viết |
|---|---|---|
| Lịch sử hình thành | Ra đời từ khi con người có tiếng | Bắt đầu từ thế kỉ 9 hoặc 10 và chia làm 2 giai đoạn: văn học trung đại và văn học hiện đại. |
| Tác giả | Không rõ cá nhân cụ thể nào | Sáng tác bởi nhà văn, nhà thơ hay nhóm tác giả |
| Cách thức sáng tác | Có tính truyền miệng từ đời này qua đời khác | Lưu truyền qua văn bản, chữ viết |
| Nội dung và tư tưởng trong từng tác phẩm | Phản ánh hiện thực xã hội, tự nhiên | Phản ánh hiện thực tâm lý xã hội, thể hiện rõ tâm tư, tình cảm và ước muốn của con người |
| Cách phản ánh hiện thực | Dùng lời ăn tiếng nói, hình ảnh biểu tượng | Dùng ngôn từ, kết hợp các biện pháp nghệ thuật và ngụ ý để thể hiện nhiều vấn đề |
3. Văn học viết trải qua mấy thời kỳ?
Văn học viết đã trải qua hai giai đoạn phát triển chính là Văn học Trung Đại và Văn học hiện đại. Mỗi thời kỳ có những đặc trưng riêng, hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn.
Văn học viết trải qua 2 thời kỳ: Trung đại và Hiện đại
3.1 Văn học trung đại (văn học từ thế kỷ X đến thế kỷ XIX)
-
Văn học Trung Đại là thời kỳ của văn học viết bằng chữ Hán và chữ Nôm. Văn học chữ Hán là của người Hán, và người Việt Nam đọc chữ Hán theo cách riêng của mình là chữ Hán Việt. Chữ Nôm là chữ cổ của người Việt, dựa vào chữ Hán để phát triển.
-
Chữ Hán giúp người Việt tiếp nhận học thuyết Nho, Phật, Lão và cũng ảnh hưởng đến suy nghĩ về chính trị, triết học, đạo đức, thẩm mỹ trong văn học Trung Đại.
-
Ngoài ra, còn có những thể loại truyền kỳ, thơ Thiền Lí-Trần, tiểu thuyết chương hồi thuộc văn học chữ Hán. Các nhà thơ nhân đạo, yêu nước thời trung đại như Cao Bá Quát, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du… đã sáng tác những bài thơ bằng chữ Hán.
-
Văn học chữ Nôm hình thành từ thế kỷ XV và đạt đến đỉnh cao từ thế kỷ XVIII. Văn học chữ Nôm ở giai đoạn này có nhiều thành tựu quan trọng như thơ Nôm Đường luật của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Trãi, Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan…, truyện Nôm bác học: Truyện Kiều của Nguyễn Du, Sơ kính tân trang của Phạm Thái-Ngọc Hoa, truyện Nôm bình dân Tống Trân-Cúc Hoa, và một số ngâm khúc bao gồm Chinh phụ ngâm khúc bản dịch của Đoàn Thị Điểm, Cung oán ngâm khúc của Nguyễn Gia Thiều, các bài hát nói.
3.2 Văn học hiện đại (văn học từ đầu thế kỷ XX đến hết thế kỷ XX)
-
Cách mạng tháng Tám năm 1945 được coi là một sự kiện lịch sử vĩ đại, mở ra một giai đoạn mới trong văn học Việt Nam thế kỷ XX. Đó cũng là thời điểm phát triển mạnh mẽ văn học hiện đại dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn học giai đoạn sau năm 1945 đã đạt được nhiều thành tựu lớn trong sự nghiệp văn học và công cuộc chiến đấu của nhân dân.
-
Thơ mới, văn xuôi hiện thực phê phán, tiểu thuyết Tự lực văn đoàn, thơ kháng chiến chống Pháp, bút ký, tiểu thuyết, truyện ngắn trong chiến tranh chống Mỹ… là những hiện tượng lớn của văn học Việt Nam thế kỷ XX.
-
Sau sự kiện giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước vào năm 1975, đặc biệt là sau cuộc đổi mới từ năm 1986 trong bối cảnh hội nhập quốc tế, văn học hiện đại Việt Nam đã bước vào giai đoạn phát triển mới. Hai đề tài lớn của văn học viết hiện đại là đề tài lịch sử (đặc biệt là chống Pháp và chống Mỹ) và đề tài cuộc sống, con người Việt Nam đương đại trong bối cảnh xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Bài viết trên đây đã trình bày cho bạn thông tin về văn học viết là gì và giới thiệu đặc trưng và thời kỳ phát triển của văn học viết. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo trên LADEC để cập nhật thông tin hữu ích khác. Chúc bạn thành công!