1. Tổng quan về tuyến tụy
Tuyến tụy là một cơ quan quan trọng nằm phía sau dạ dày trong ổ bụng. Nó thực hiện cả chức năng nội tiết và chức năng ngoại tiết. Trên một mặt, nó sản xuất và tiết ra các men tiêu hóa và enzyme tiêu hóa vào ruột non. Trên mặt khác, nó cũng tiết ra các hormone quan trọng vào máu.
2. Cấu tạo của tuyến tụy
Tuyến tụy bao gồm ba phần chính: đầu tụy, thân tụy, và đuôi tụy. Đầu tụy thân cận với đoạn ruột non, trong khi đuôi tụy kéo dài đến gần bên trái của rốn. Các ống tụy chạy dọc theo chiều dài của tụy và đổ dịch tiêu hóa vào ruột non. Tuyến tụy có trọng lượng khoảng 80 gram, màu trắng nhạt (hoặc hồng nhạt ở một số loài động vật). Mỗi ngày, tụy có thể tiết ra khoảng 0,8 lít dịch tiêu hóa.
3. Chức năng của tuyến tụy
Tuyến tụy đóng vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa của con người. Nó sản xuất dịch tiêu hóa để giúp tiêu hóa các thành phần trong thức ăn (chức năng ngoại tiết) và cũng sản xuất các hormon quan trọng (chức năng nội tiết) trong cơ thể.
3.1. Chức năng ngoại tiết (Tụy ngoại tiết)
Tuyến tụy được bao bọc bởi bao tụy, có chức năng chia tụy thành các tiểu thùy nhỏ. Tụy ngoại tiết bao gồm các tế bào chứa rất nhiều men tiêu hóa. Khi được kích thích, men này sẽ tiết vào ống tụy và sau đó chảy vào ruột non. Dịch tụy chứa các men tiêu hóa mỡ và protein, trong khi niêm mạc ruột có men tiêu hóa cho carbohydrate. Ngoài ra, dịch tụy cũng chứa các chất kiềm nhằm cân bằng môi trường axit trong thức ăn đến từ dạ dày.
Chức năng ngoại tiết của tụy được điều khiển bởi men tiêu hóa. Các men này được tiết ra từ các tế bào trong dạ dày và ruột non dưới sự kích thích của thức ăn và dịch tụy.
Trong một số trường hợp, chức năng ngoại tiết của tụy bị ảnh hưởng bởi sự ứ trệ, nhiễm trùng, hoặc chấn thương, dẫn đến hoạt động men tiêu hóa trong tụy. Điều này gây ra tình trạng viêm tụy cấp. Các nguyên nhân khác bao gồm sỏi tụy và giun chui ống mật – tụy.
3.2. Chức năng nội tiết (Tụy nội tiết)
Tụy nội tiết là một phần nhỏ của tuyến tụy, thường nằm gần mạch máu và tiết các hormone quan trọng như insulin, glucagon, và các hormone khác. Tụy nội tiết chứa ba loại tế bào chính: tế bào anpha, tế bào beta, và tế bào delta. Tế bào beta chiếm số lượng lớn nhất và sản xuất insulin. Tế bào anpha sản xuất glucagon và tế bào delta sản xuất somatostatin, một hormone giúp điều chỉnh nồng độ glucagon và insulin trong máu.
4. Các bệnh lý tuyến tụy
Tuyến tụy có thể bị tổn thương hoặc gặp phải các bệnh lý do hoạt động bất thường hoặc ảnh hưởng từ các nguyên nhân như ký sinh trùng, nhiễm trùng, và chấn thương. Một số bệnh lý tuyến tụy bao gồm u tụy, ung thư tuyến tụy, viêm tụy (bao gồm viêm tụy cấp và viêm tụy mãn tính), tiểu đường, nang giả tụy (biến chứng của viêm tụy cấp), và giun chui ống tụy.
Nguồn ảnh: LADEC