H2 Tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp, còn được gọi là tuyến giáp, là một tuyến nội tiết quan trọng trong cơ thể con người. Nó có tác dụng điều chỉnh quá trình trao đổi chất. Việc sản xuất quá nhiều hoặc quá ít hormone tuyến giáp có thể gây ra các rối loạn.
H2 Vị trí của tuyến giáp
Tuyến giáp nằm ở phía trước cổ, bên dưới thanh quản và bên trên khí quản. Trọng lượng của tuyến giáp khoảng từ 10 – 20 gam.
H2 Cấu tạo của tuyến giáp
- Tuyến giáp có hình dáng giống con bướm, với 2 thùy quấn xung quanh khí quản và nối với nhau bằng eo tuyến giáp.
- Tuyến giáp có chức năng sản xuất và lưu trữ các hormone tuyến giáp. Biểu mô tuyến giáp chứa các nang chứa chất keo – một kho chứa protein và các nguyên liệu cần thiết cho quá trình sản xuất hormone tuyến giáp. Các nang này có kích thước từ 0,02-0,3mm và hình dạng lập phương hoặc hình trụ.
- Các tế bào cận nang tạo ra calcitonin, hormone tham gia điều hòa chuyển hóa canxi trong cơ thể.
H2 Chức năng của tuyến giáp
Tuyến giáp tạo ra và tiết ra các hormone sau:
- Thyroxine (T4): Là hormone chính mà tuyến giáp sản xuất và giải phóng vào máu. T4 có thể chuyển đổi thành T3 thông qua quá trình khử iod.
- Triiodothyronine (T3): T3 ảnh hưởng nhiều đến quá trình trao đổi chất hơn so với T4, mặc dù tuyến giáp sản xuất ít hơn.
- Reverse triiodothyronine (RT3): RT3 đảo ngược tác dụng của T3.
- Calcitonin: Hormone này giúp điều chỉnh lượng canxi trong máu.
Để sản xuất hormone, tuyến giáp cần iod, một nguyên tố có trong thực phẩm và nước. Sự thiếu hoặc thừa iod trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp.
H2 Tương tác với các cơ quan và tuyến khác
Hệ thống nội tiết của cơ thể là một mạng lưới phức tạp của các tuyến và hormone. Tuyến giáp tương tác với nhiều cơ quan và tuyến khác trong cơ thể. Các tuyến nội tiết gửi tín hiệu cho nhau thông qua các hormone. Ví dụ, hormon kích thích tuyến giáp (TSH) được tuyến yên tiết ra sau khi nhận được tín hiệu từ phía não. Tuyến giáp và các hormone tuyến giáp ảnh hưởng đến hầu hết các hệ thống trong cơ thể như hệ thống tim mạch, hệ thống thần kinh, hệ thống tiêu hóa và hệ thống sinh sản.
H2 Đối tượng dễ mắc bệnh lý tuyến giáp
Phụ nữ thường mắc bệnh lý tuyến giáp nhiều hơn nam giới. Điều này do sự khác biệt về cấu trúc cơ thể và sự thay đổi sinh lý trong cơ thể phụ nữ. Cơ thể phụ nữ phải trải qua nhiều thay đổi về nội tiết tố hơn nam giới.
H2 Các bệnh lý tuyến giáp thường gặp
Có một số bệnh lý phổ biến liên quan đến tuyến giáp:
H3 1. Bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto
Bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto là một bệnh tự miễn do rối loạn miễn dịch. Tuyến giáp bị tấn công và không thể sản xuất đủ hormone cần thiết cho cơ thể. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến suy giáp ở Mỹ.
H3 2. Bệnh Graves
Bệnh Graves là một tình trạng miễn dịch dẫn đến sự sản xuất quá mức hormone tuyến giáp, gọi là cường giáp. Bệnh này có thể ảnh hưởng đến chức năng hệ thần kinh, phát triển não và nhiệt độ cơ thể.
H3 3. Bướu cổ
Bướu cổ là hiện tượng tăng kích thước tuyến giáp do thiếu iod trong chế độ ăn. Tỷ lệ bướu cổ khá cao ở những nơi thiếu iod. Bướu cổ phổ biến ở phụ nữ và người trên 40 tuổi.
H3 4. Nhân tuyến giáp
Nhân tuyến giáp là các nốt bất thường hình thành trong mô tuyến giáp. Một số nhân tuyến giáp có thể phát triển thành ung thư. Tuy nhiên, tỷ lệ ác tính là rất thấp.
H2 Cách chẩn đoán bệnh lý tuyến giáp
H3 1. Siêu âm tuyến giáp
Siêu âm tuyến giáp là phương pháp đầu tiên được sử dụng để kiểm tra tuyến giáp. Nó cho phép xem hình ảnh về vị trí và kích thước của tuyến giáp.
H3 2. Xét nghiệm chức năng tuyến giáp
Xét nghiệm máu được sử dụng để chẩn đoán và đánh giá chức năng tuyến giáp. Các chỉ số cần được xác định bao gồm T3, T4, FT3, FT4 và TSH.
H3 3. Kiểm tra độ tập trung iod
Kiểm tra độ tập trung iod trong tuyến giáp có thể giúp chẩn đoán cường giáp hoặc suy giáp.
H3 4. Xạ hình tuyến giáp
Xạ hình tuyến giáp sử dụng ánh sáng phóng xạ để xem sự hấp thụ iod của tuyến giáp. Kết quả sẽ được sử dụng để chẩn đoán và đánh giá cấu trúc bất thường của tuyến giáp.
H3 5. Sinh thiết tuyến giáp
Sinh thiết tuyến giáp được thực hiện khi có nghi ngờ về ung thư tuyến giáp. Sinh thiết giúp phát hiện các điểm bất thường trong mô tuyến giáp.
H2 Điều trị tuyến giáp
Nếu có các triệu chứng liên quan đến cường giáp hoặc suy giáp, bạn nên đi khám bệnh để được chẩn đoán và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
H2 Cách giữ cho tuyến giáp khỏe mạnh
H3 1. Áp dụng chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng
Chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng giúp duy trì sức khỏe tuyến giáp. Bạn nên bao gồm nhiều loại trái cây, rau, đậu, ngũ cốc, cá, hải sản, hạt và dầu chất lượng cao trong chế độ ăn hàng ngày.
H3 2. Cảnh giác với những loại thực phẩm
Tránh thực phẩm chế biến chứa đường, chất bảo quản và phẩm màu. Hạn chế sử dụng thực phẩm đã qua chế biến và các loại rau họ cải như súp lơ, cải xoăn, cải thìa, vì chúng có thể ảnh hưởng đến tuyến giáp.
H3 3. Bổ sung các chất cần thiết
Bổ sung iod, selen và vitamin D theo hướng dẫn của bác sĩ. Các chất này có tác dụng hỗ trợ cải thiện sức khỏe tuyến giáp và hệ thống miễn dịch.
H3 4. Hạn chế tiếp xúc với chất độc
Tránh tiếp xúc lâu dài với các chất độc từ môi trường bên ngoài như các chất hóa học có trong thảm, vải chống thấm nước và các sản phẩm chứa chất chống dính.
H2 Có thể sống mà không có tuyến giáp không?
Tuyến giáp không phải là cơ quan có thể tái tạo. Tuy nhiên, con người có thể sống mà không cần tuyến giáp. Sau khi cắt bỏ tuyến giáp, cần kiểm tra chức năng tuyến giáp thông qua các xét nghiệm máu. Các triệu chứng suy giáp có thể xảy ra, và cần theo dõi và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
Tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và sự phát triển của cơ thể. Việc hiểu về cấu trúc, vị trí và chức năng của tuyến giáp giúp chúng ta tạo ra chế độ chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho bản thân và gia đình.
Giữ cho tuyến giáp khỏe mạnh bằng cách áp dụng chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng.