Vùng thượng vị là một phần quan trọng nằm ở trung tâm của bụng. Nằm giữa hai vùng gọi là hạ sườn trái và hạ sườn phải, vùng thượng vị chứa nhiều cơ quan quan trọng khác nhau. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những cơ quan trong vùng thượng vị và những vấn đề sức khỏe liên quan.
Các cơ quan trong vùng thượng vị
Vùng thượng vị nằm trên rốn và dưới xương ức, chứa nhiều cơ quan quan trọng của ổ bụng như sau:
1. Thực quản
Thực quản là một ống cơ nối cổ họng với dạ dày. Ở đầu dưới của thực quản, có một cơ vòng giúp ngăn axit và các chất trong dạ dày đi ra ngoài và đi lên từ dạ dày.
2. Dạ dày
Dạ dày là cơ quan tiếp nhận thức ăn từ thực quản và tiêu hóa chất béo, carbohydrate và protein.
3. Gan
Gan là cơ quan lớn nhất của bụng, có chức năng tổng hợp protein và giải độc máu.
4. Tuyến tụy
Tuyến tụy nằm gần dạ dày và có vai trò điều chỉnh lượng đường trong máu và tiêu hóa chất béo, carbohydrate và protein.
5. Lách
Lách nằm ngay trên dạ dày và hoạt động như một bộ lọc máu để loại bỏ các tế bào hồng cầu cũ và tái chế sắt từ hemoglobin để tạo ra các tế bào hồng cầu mới.
6. Tá tràng
Tá tràng là phần đầu tiên của ruột non, đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa bằng cách phá vỡ thức ăn đã được tiêu hóa một phần từ dạ dày và chuẩn bị cho ruột non hấp thụ.
7. Tuyến thượng thận
Tuyến thượng thận là những tuyến nội tiết nhỏ và hình tam giác ở đầu mỗi thận, có vai trò sản xuất hormone như adrenaline, aldosterone và cortisol.
Các vấn đề sức khỏe liên quan đến vùng thượng vị
Với sự liên quan đến nhiều cơ quan, vùng thượng vị có thể gây đau hoặc khó chịu. Dưới đây là một số vấn đề sức khỏe phổ biến liên quan đến vùng thượng vị:
1. Viêm dạ dày
Viêm dạ dày là một tình trạng viêm ở niêm mạc dạ dày, có thể do uống rượu, sử dụng quá nhiều thuốc chống viêm không steroid, nhiễm trùng, chấn thương, thiếu máu hoặc căng thẳng. Viêm dạ dày gây ra đau vùng thượng vị, giảm cân không kiểm soát, buồn nôn và tiêu chảy dữ dội.
2. Loét dạ dày
Loét dạ dày xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị vỡ. Đây là một tình trạng nghiêm trọng và có thể gây chảy máu trong dạ dày.
3. Viêm tuyến tụy
Viêm tuyến tụy là tình trạng tuyến tụy bị viêm do uống quá nhiều rượu, sỏi mật hoặc hoạt động tiêu hóa quá mức. Viêm tuyến tụy có thể gây đau thượng vị.
4. Viêm phúc mạc
Viêm phúc mạc là tình trạng viêm ảnh hưởng trực tiếp đến các mô lót trong bụng. Nguyên nhân thường là nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm hoặc chấn thương.
5. Thoát vị
Thoát vị Hiatal xảy ra khi phần trên của dạ dày nhô ra qua thực quản. Thoát vị dạ dày xảy ra khi một phần của dạ dày đẩy lên qua cơ hoành vào lồng ngực.
6. Ung thư
Các bệnh ung thư có thể ảnh hưởng đến vùng thượng vị như ung thư dạ dày, tuyến tụy và gan. Đau vùng thượng vị có thể là một triệu chứng của ung thư dạ dày.
7. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
GERD là tình trạng trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản, gây cảm giác nóng rát phía sau vùng xương ức.
8. Các vấn đề khác
Các vấn đề khác bao gồm khó tiêu axit, viêm loét tá tràng, sỏi mật, viêm gan và khó dung nạp lactose cũng có thể gây đau vùng thượng vị.
Triệu chứng và chẩn đoán vấn đề vùng thượng vị
Vì có nhiều vấn đề khác nhau ở vùng thượng vị, triệu chứng cũng rất đa dạng. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm đau bụng, chướng bụng, ợ hơi, tiêu chảy hoặc táo bón xen kẽ.
Việc chẩn đoán các vấn đề sức khỏe ở vùng thượng vị thường được thực hiện qua bệnh sử chi tiết, khám sức khỏe và các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu, chụp X-quang vùng bụng và nội soi.
Điều trị vấn đề vùng thượng vị
Việc điều trị các vấn đề ở vùng thượng vị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Trong một số trường hợp cơn đau tự giảm trong vài giờ mà không có triệu chứng nghiêm trọng khác, không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu có triệu chứng khác kèm theo đau vùng thượng vị, cần tới gặp bác sĩ để được chẩn đoán và kiểm tra.
Vùng thượng vị đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe cơ thể. Các vấn đề khác nhau ở vùng này có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe. Để tránh các vấn đề sức khỏe, hãy duy trì một lối sống lành mạnh, năng động và định kỳ kiểm tra sức khỏe.