Sông Thái Bình là một con sông lớn nằm ở miền Bắc Việt Nam, cùng với hệ thống sông Hồng, tạo thành hai hệ thống sông chính trong vùng đồng bằng sông Hồng. Mặc dù tên sông trùng với tên tỉnh Thái Bình, nhưng sông không chảy qua tỉnh này. Thực tế, sông Thái Bình chỉ chảy qua hai xã Thụy Tân và Thụy Trường thuộc huyện Thái Thụy, Thái Bình. Mặc dù chỉ có chiều dài gần 5 km, con sông này rất ngắn so với chiều dài khi chảy qua các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương và Hải Phòng. Sông Thái Bình được chia thành hai đoạn chính:
Thượng lưu – Khám phá con sông đầy kỳ quan
Đoạn sông ở phía thượng lưu có chiều dài khoảng 64 km và bắt đầu từ nơi hai con sông Cầu và Thương hợp lưu (còn được gọi là Ngã ba Lác), gần cầu Phả Lại tại địa phận Ba xã Đồng Phúc, Yên Dũng, Bắc Giang; xã Đức Long, Quế Võ, Bắc Ninh; và Phả Lại, Chí Linh, Hải Dương). Sông Thái Bình từ đó chảy vòng xoắn theo hướng bắc-nam, đi qua và tạo thành ranh giới tự nhiên giữa tỉnh Bắc Ninh và các huyện Chí Linh, Nam Sách thuộc Hải Dương. Từ xã Minh Tân, huyện Nam Sách, sông đổi hướng chảy theo hướng tây-đông. Tới xã Nam Đồng, thành phố Hải Dương, sông lại đổi hướng chảy theo hướng tây bắc-đông nam. Tại thành phố Hải Dương, sông tiếp nhận nước từ sông Sặt và sau đó tại ngã ba Mũi Gươm, nó tiếp nhận nước từ sông Gùa (đoạn sông nổi tiếng nối sông Thái Bình với sông Văn Úc). Đoạn này của sông Thái Bình kết thúc tại ngã ba Mía, nơi giao giữa bốn xã Vĩnh Lập, huyện Thanh Hà; An Thanh, Quang Trung, huyện Tứ Kỳ; và Đại Thắng, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng. Tại đây, nó gặp sông Mía và sông Cầu Xe.
Hạ lưu – Khám phá vùng sông rừng hoang sơ
Đoạn sông ở phía hạ lưu cũng được gọi là Thái Bình, có chiều dài 36 km và bắt đầu từ Quý Cao, điểm giao giữa xã Giang Biên, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng, và các xã Quang Trung, Nguyên Giáp, huyện Tứ Kỳ, nơi được coi là điểm cuối của sông Luộc. Sông chảy theo hướng tây-đông khoảng 3 km để nhận thêm nước từ sông Kênh Khê, đoạn nối sông Thái Bình với sông Văn Úc, sau đó chuyển hướng sang hướng bắc-nam, đến xã Kiến Thiết, Tiên Lãng, và sau đó uốn khúc để chảy theo hướng tây bắc-đông nam và đổ ra biển Đông tại cửa Thái Bình. Gần cửa sông, khoảng cách 7 km, nó tiếp nhận nước từ sông Hóa. Đoạn thứ hai của sông Thái Bình này có chiều dài khoảng 36 km và tạo thành ranh giới tự nhiên giữa hai huyện Tiên Lãng và Vĩnh Bảo, và giữa huyện Tiên Lãng và một phần phía đông bắc của huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.
Ngày xưa, hai đoạn sông Thái Bình ở thượng lưu và hạ lưu có mối liên kết với nhau. Nhưng do quá trình bồi đắp, dòng chảy đã bị thu hẹp lại và không thuận lợi cho việc giao thông lẫn thoát nước. Đoạn bị bồi đắp này có chiều dài khoảng 5 km theo hướng bắc-nam, và hiện nay đã được xây dựng đập ngăn nước để chia cách hai đoạn sông Thái Bình.
Khám phá các địa danh nổi tiếng
Sông Thái Bình là đường ranh giới tự nhiên giữa các địa phương của ba tỉnh Bắc Giang – Hải Dương và Bắc Ninh – Hải Dương. Đoạn hạ lưu chảy qua thành phố Hải Phòng trước khi đổ vào biển tại cửa Thái Bình, nơi giáp ranh giữa Hải Phòng và Thái Bình.
Các huyện, thị có sông chảy qua gồm:
- Tả ngạn: Yên Dũng (Bắc Giang), Chí Linh, Nam Sách, Thanh Hà (Hải Dương), An Lão, Tiên Lãng (Hải Phòng)
- Hữu ngạn: Quế Võ, Gia Bình, Lương Tài (Bắc Ninh), Cẩm Giàng, thành phố Hải Dương, Gia Lộc, Tứ Kỳ (Hải Dương), Vĩnh Bảo (Hải Phòng), Thái Thụy (Thái Bình).
Trên sông Thái Bình có nhiều cầu và phà, bao gồm:
- Cầu Phả Lại: nối Quế Võ, Bắc Ninh với Chí Linh, Hải Dương
- Cầu Hàn: nối thành phố Hải Dương với Nam Sách (đang xây dựng)
- Phà bến Hàn: nối thành phố Hải Dương với Nam Sách
- Cầu Phú Lương: thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương
- Cầu Hợp Thanh: huyện Thanh Hà, Hải Dương, trên tỉnh lộ 390
- Cầu trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng: huyện Tứ Kỳ – Thanh Hà, Hải Dương
- Cầu phao Đăng: Hải Phòng
- Cầu phao Bắc Bình: Tiên Lãng – Vĩnh Bảo, Hải Phòng
- Cầu phao: Hải Phòng
- Cầu nối huyện Thái Thụy, Thái Bình với Tiên Lãng, Hải Phòng (dự án)
Các sông nhánh và phân lưu
- Sông Cầu Xe
- Sông Gùa
- Sông Hóa
- Sông Kênh Khê
- Sông Luộc
- Sông Mía
- Sông Sặt
- Sông Văn Úc
Tham khảo
- Vietnam Administrative Atlas, Nhà xuất bản Bản Đồ, 2004
(Nguồn: Wikipedia)