Đâu là nơi có chất lượng tốt nhất?
Sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis) là một loại cây thuộc họ Cam tùng (Araliaceae) được biết đến là sâm Việt Nam, sâm Khu Năm, sâm trúc, củ ngải rọm con hay cây thuốc giấu. Đây là loại sâm quý chỉ mọc tập trung ở miền Trung Trung Bộ Việt Nam, đặc biệt là ở huyện Ngọc Linh thuộc tỉnh Kon Tum và huyện Nam Trà My thuộc tỉnh Quảng Nam. Sâm cũng có thể được tìm thấy ở đỉnh Ngọc Am tỉnh Quảng Nam theo những kết quả điều tra mới nhất. Sâm Ngọc Linh mọc dày thành đám dưới tán rừng dọc theo các suối ẩm trên đất nhiều mùn, trên độ cao từ 1.200m đến 2.100m.
Sâm Ngọc Linh – Loại nhân sâm thứ 20 được tìm thấy trên thế giới
Sâm Ngọc Linh được công nhận là loại nhân sâm thứ 20 trên thế giới. Nghiên cứu từ năm 1978 của Bộ Y tế Việt Nam đã phân lập được 26 hợp chất saponin có cấu trúc đã biết và 24 saponin có cấu trúc mới chỉ có trong sâm Ngọc Linh, trong khi sâm Triều Tiên chỉ có khoảng 25 saponin. Các hợp chất saponin là những chất hóa học quan trọng cho sức khỏe con người. Với hơn 50 loại saponin đã được phân lập, sâm Ngọc Linh là một trong những loại sâm có hàm lượng saponin nhiều nhất trên thế giới.
Lịch sử phát hiện của sâm Ngọc Linh
Trước khi các nhà khoa học phát hiện sâm Ngọc Linh, loại cây này đã được sử dụng như một loại thuốc dân gian bởi các dân tộc thiểu số ở miền Trung Trung Bộ Việt Nam, đặc biệt là dân tộc Xê Đăng. Nhờ vào những thông tin truyền miệng trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, ngành dược khu Trung Trung Bộ quyết định tìm ra cây sâm chi Panax tại miền Trung. Năm 1973, một tổ công tác đã phát hiện ra cây sâm Ngọc Linh tại núi Ngọc Linh thuộc tỉnh Kon Tum. Sau khi cây sâm được phát hiện, việc bảo vệ và khai thác loại cây quý này đã được thực hiện. Đến nay, sâm Ngọc Linh trở thành một trong những loại sâm quý được bán trên thị trường với giá càng ngày càng cao.
Danh pháp khoa học của sâm Ngọc Linh
Ban đầu, sâm Ngọc Linh được đặt tên là Panax articulatus KL Dao (1973) để tôn vinh dược sĩ Đào Kim Long, người đã phát hiện ra loại cây này. Sau đó, tên khoa học của sâm Ngọc Linh được chính thức đổi thành Panax vietnamesis Ha et Grushy (1985) để chỉ rõ nguồn gốc Việt Nam. Tên khoa học này tuân theo Quy tắc quốc tế về danh pháp thực vật công bố năm 1994.
Đặc điểm sinh thái và vùng phân bố của sâm Ngọc Linh
Sâm Ngọc Linh phát triển tốt ở độ cao từ 1.200m trở lên, đạt mật độ cao nhất ở độ cao từ 1.700-2.000m dưới tán rừng già. Vùng phân bố chính của sâm Ngọc Linh là ở các huyện Kon Tum và Quảng Nam, đặc biệt tập trung ở huyện Ngọc Linh và huyện Nam Trà My. Ngoài ra, cũng có thể tìm thấy sâm Ngọc Linh ở những địa điểm khác như xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn và đỉnh núi Ngọc Am, tỉnh Quảng Nam. Vùng trồng sâm Ngọc Linh có khí hậu đặc thù, với tổng lượng mưa trung bình năm khoảng 2.600-3.200mm, nhiệt độ trung bình năm từ 15-18,5°C, độ ẩm trung bình từ 85,5-87,5%. Vùng trồng sâm cũng có đặc thù về địa hình, với nhiều đồi núi cao, thung lũng sâu và hệ thống suối, sông phong phú.
Bảo tồn và nhân giống sâm Ngọc Linh
Do sâm Ngọc Linh đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, Chính phủ Việt Nam đã thành lập vùng cấm quốc gia và xếp sâm Ngọc Linh vào danh sách cây cấm khai thác bất hợp pháp. Tỉnh Quảng Nam và huyện Nam Trà My cũng đã đưa ra nhiều chính sách khuyến khích bảo tồn và phát triển cây sâm Ngọc Linh. Công tác nhân giống cũng được quan tâm và tiến hành để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của loại cây này.