Bệnh Parkinson là một bệnh liên quan đến việc thoái hóa chức năng thần kinh não bộ, ảnh hưởng đến hơn 10 triệu người trên toàn cầu. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về bệnh này, nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng và cách chẩn đoán để có những thông tin cần thiết.
Parkinson là gì?
Bệnh Parkinson là một loại bệnh thần kinh, xuất hiện do sự rối loạn thoái hoá của hệ thần kinh trung ương, gây ra tình trạng thiếu hụt chất gọi là dopamine. Những người bị Parkinson thiếu dopamine trong não bởi vì một số tế bào thần kinh tạo ra dopamine đã chết. Bệnh gây ra các rối loạn vận động, làm cho người bệnh gặp khó khăn trong việc vận động và kiểm soát cơ thể.
Hình ảnh minh họa: Khoảng 10 triệu người mắc bệnh Parkinson trên toàn thế giới
Triệu chứng Parkinson
Triệu chứng của bệnh Parkinson có thể khác nhau tùy theo từng người, nhưng những triệu chứng chung bao gồm:
- Run tay, chân và các bộ phận khác của cơ thể.
- Khó khăn trong vận động, dẫn đến tốc độ di chuyển chậm.
- Co cứng cơ và khó chuyển động.
- Khó giữ thăng bằng và dễ ngã.
- Suy giảm trí tuệ và khả năng ngôn ngữ.
- Rối loạn giấc ngủ, gây nên các vấn đề như mất ngủ và tiểu đêm thường xuyên.
- Các triệu chứng khác như đau vai, rối loạn về đường ruột, giảm khả năng phân biệt mùi, thay đổi tính cách, cảm giác mệt mỏi và suy giảm ham muốn tình dục.
Hình ảnh minh họa: Bệnh Parkinson khiến người bệnh gặp khó khăn trong vận động
Nguyên nhân bệnh Parkinson
Nguyên nhân chính của bệnh Parkinson vẫn chưa được xác định cụ thể, tuy nhiên, có một số yếu tố được cho là liên quan đến nguy cơ mắc bệnh Parkinson bao gồm:
- Tuổi tác: Càng lớn tuổi, lượng dopamine trong cơ thể càng suy giảm.
- Môi trường: Tiếp xúc thường xuyên với các chất độc hại có thể tăng nguy cơ mắc bệnh Parkinson.
- Chấn thương sọ não: Tiền sử chấn thương sọ não có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Parkinson.
- Di truyền: Bệnh có thể có liên quan đến di truyền, và nếu trong gia đình có người mắc bệnh thì nguy cơ mắc bệnh là cao hơn.
Hình ảnh minh họa: Chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác gây bệnh Parkinson
Các giai đoạn của bệnh Parkinson
Bệnh Parkinson có 5 giai đoạn tiến triển chính, dựa trên thang điểm Hoehn và Yahr:
1. Giai đoạn 1: Xuất hiện các triệu chứng một bên cơ thể
Ở giai đoạn đầu tiên, người bệnh chỉ cảm nhận nhẹ những cơn run và tê một bên cơ thể, đôi khi cứng cơ. Bệnh chưa ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày nên nhiều người không nhận thấy hay coi nhẹ triệu chứng.
2. Giai đoạn 2: Xuất hiện các triệu chứng hai bên cơ thể, còn phản xạ tư thế
Giai đoạn tiếp theo, các triệu chứng Parkinson trở nên rõ rệt hơn. Cơ thể ngày càng co cứng, đi lại chậm chạp. Tay chân và các cơ quan khác ở hai bên cơ thể bắt đầu run lắc nhiều hơn. Gương mặt trở nên thiếu biểu cảm do cơ căng cứng.
3. Giai đoạn 3: Giảm phản xạ vận động, khó giữ thăng bằng
Trong giai đoạn này, người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Họ khó giữ thăng bằng, dễ ngã khi thực hiện các công việc. Triệu chứng run lắc trở nên nghiêm trọng hơn.
4. Giai đoạn 4: Hạn chế vận động, chỉ di chuyển được một đoạn ngắn
Ở giai đoạn này, người bệnh không thể thực hiện các vận động hàng ngày do cơ căng cứng. Các vận động diễn ra rất chậm chạp, người bệnh chỉ đứng được trong một thời gian ngắn. Họ gặp nhiều khó khăn khi di chuyển.
5. Giai đoạn 5: Không thể tự đi lại
Giai đoạn cuối cùng được coi là giai đoạn nghiêm trọng nhất. Người bệnh không thể đi lại, tay chân run nhiều, cơ bắp căng cứng. Hầu hết các trường hợp ở giai đoạn này đều mất khả năng tự đi lại và phụ thuộc hoàn toàn vào người thân.
Hình ảnh minh họa: Người bệnh mắc bệnh Parkinson giai đoạn 5 không thể tự đi lại
Các loại bệnh Parkinson
Bệnh Parkinson được chia thành hai nhóm chính: nguyên phát và thứ phát.
1. Nguyên phát
Hơn 80% các trường hợp mắc bệnh Parkinson thuộc nhóm nguyên phát, tức là không có nguyên nhân rõ ràng. Triệu chứng bệnh thường bao gồm cứng đờ người, chậm chạp vận động, run lẩy bẩy,…
2. Thứ phát
Bệnh Parkinson thứ phát được chia thành hai nhóm nhỏ: mạch máu và do thuốc.
- Bệnh Parkinson mạch máu: Loại bệnh này thường đi kèm các triệu chứng liên quan đến trí nhớ, tâm trạng và giấc ngủ. Bệnh gây ảnh hưởng đến nguồn cung cấp máu cho não.
- Bệnh Parkinson do thuốc: Một số loại thuốc được cho là có liên quan đến bệnh Parkinson. Thông thường, triệu chứng của bệnh này chỉ kéo dài trong vài ngày hoặc vài tuần sau khi ngừng sử dụng thuốc.
Đối tượng nguy cơ bị bệnh Parkinson
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh Parkinson, tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy hầu hết các trường hợp mắc bệnh Parkinson là nam giới và trên 60 tuổi. Tỷ lệ người mắc bệnh Parkinson dưới 50 tuổi là 1/10, tức cứ 10 người bệnh thì mới có 1 người dưới 50 tuổi.
Biến chứng của bệnh Parkinson
Các biến chứng của bệnh Parkinson thường xảy ra ở những bệnh nhân không được điều trị sớm, bệnh đã tiến triển. Các biến chứng phổ biến bao gồm sự suy giảm trí tuệ, nguy cơ té ngã dẫn đến chấn thương, suy giảm cân nặng, viêm phổi và nhiễm trùng đường tiểu.
Hình ảnh minh họa: Biến chứng bệnh Parkinson gây viêm phổi, khó thở
Khám bệnh Parkinson ở đâu?
Nếu bạn nghi ngờ mắc bệnh Parkinson, hãy thăm khám tại các bệnh viện chuyên khoa Thần kinh để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp. LADEC là một trong những địa chỉ đáng tin cậy hàng đầu trong thăm khám, điều trị các bệnh thần kinh, bao gồm cả bệnh Parkinson. Tại LADEC, có nhiều chuyên gia và bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng với hệ thống máy móc chất lượng để đảm bảo sự chẩn đoán chính xác.
Cách chẩn đoán bệnh Parkinson
Để chẩn đoán bệnh Parkinson, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng vận động của người bệnh như cơ căng cứng, run cơ, giảm vận động,… Người bệnh có thể phải làm một số kiểm tra trong quá trình chẩn đoán. Đôi khi, cần sử dụng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thần kinh để loại trừ các nguyên nhân khác.
Cách điều trị bệnh Parkinson
Bệnh Parkinson có thể gây ra nhiều rối loạn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc điều trị sớm và quản lý triệu chứng đúng cách là rất quan trọng. Phương pháp điều trị thường bao gồm sử dụng thuốc, phẫu thuật và phục hồi chức năng.
1. Điều trị bằng thuốc
Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng các loại thuốc như thuốc đồng vận dopamine, thuốc thay thế dopamine và thuốc ức chế dị hóa dopamine. Quá trình điều trị thường bắt đầu với liều thấp và có thể tăng dần theo thời gian.
2. Điều trị phẫu thuật
Trong các trường hợp không phản ứng tốt với thuốc, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm cấy ghép sợi thần kinh, điện kích thích vùng liềm đen-thể vận và ghép mô thần kinh.
3. Phục hồi chức năng
Người bệnh Parkinson có thể kết hợp đợt điều trị thuốc với các hoạt động phục hồi chức năng như trị liệu ngôn ngữ và tập thể dục. Điều này có thể giúp cải thiện các triệu chứng và chất lượng cuộc sống.
Dinh dưỡng cho người bệnh Parkinson
Người bệnh Parkinson nên ăn những loại thực phẩm chứa thành phần chống oxy hóa, giàu dopamine, giàu omega-3 và chất xơ. Cần hạn chế thực phẩm nhiều đường và các chất kích thích.
Cách phòng ngừa bệnh Parkinson
Hiện không có phương pháp phòng ngừa chính xác cho bệnh Parkinson. Tuy nhiên, việc tăng cường sức khỏe não và tầm soát sớm các bất thường thần kinh có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Các biện pháp bao gồm ăn uống lành mạnh, tắm nắng, uống trà xanh hoặc cà phê, tập thể dục và hạn chế tiếp xúc với chất độc hại.
Để được khám bệnh, tư vấn và điều trị bệnh Parkinson, Quý khách vui lòng liên hệ với LADEC – Trung tâm chẩn đoán và điều trị bệnh thần kinh số 1 tại Việt Nam.