Loãng xương là một bệnh liên quan đến sự suy giảm mật độ khoáng chất trong xương và khối lượng xương, hoặc thay đổi cấu trúc và chất lượng của xương. Tình trạng này làm giảm độ bền của xương và tăng nguy cơ gãy xương (xương gãy).
Loãng xương là nguyên nhân chủ yếu gây gãy xương ở phụ nữ sau mãn kinh và nam giới lớn tuổi. Gãy xương có thể xảy ra ở bất kỳ xương nào, nhưng thường xảy ra ở xương háng, xương sống trong cột sống và xương cổ tay.
Loãng xương ở nam giới phổ biến như thế nào?
Vì loãng xương phổ biến hơn ở phụ nữ, nên thường bị xem là bệnh của phụ nữ. Tuy nhiên, một số nam giới, đặc biệt là những người từ 65 tuổi trở lên, vẫn bị loãng xương. Hơn nữa, số lượng các trường hợp gãy xương do xương yếu dần ở nam giới đã tăng trong những năm gần đây.
Việc gãy xương sau 50 tuổi là một dấu hiệu quan trọng cho thấy người đó có thể bị loãng xương. Thật không may, nam giới ít có khả năng được chẩn đoán mắc loãng xương hơn phụ nữ sau khi gãy xương. Nam giới cũng ít có khả năng được điều trị loãng xương hơn.
Khối lượng xương thay đổi theo tuổi như thế nào?
Xương được hình thành từ quá trình tái tạo liên tục, xương cũ bị phá hủy và xương mới hình thành thay thế xương cũ (quá trình tái tạo xương). Gần như tất cả xương ở người trưởng thành đều được tái tạo lại sau 10 năm. Khối lượng xương giảm khi có sự mất cân bằng giữa quá trình phá hủy và tái tạo xương – quá trình phá hủy xương nhiều hơn quá trình tái tạo. Sự mất cân bằng đó xảy ra cùng với quá trình lão hóa và các tình trạng khác. Khối lượng xương đạt đỉnh ở độ tuổi 20 và thường cao hơn ở nam giới so với phụ nữ. Mặc dù cả nam giới và phụ nữ đều mất khối lượng xương theo tuổi, quá trình này diễn ra chậm hơn ở nam giới, một phần do nồng độ hormone estrogen mà phụ nữ mất sau mãn kinh.
Để biết thêm thông tin về quá trình tái tạo xương và vai trò quan trọng của nó, hãy xem phần Xương Là Gì?
Xương yếu có dẫn đến gãy xương ở nam giới không?
Mật độ xương và độ chắc khỏe của xương giảm là yếu tố chính gây gãy xương ở cả nam giới và phụ nữ, đặc biệt theo tuổi. Tuy nhiên, tình trạng gãy xương tăng cùng với quá trình lão hóa diễn ra muộn hơn ở nam giới so với phụ nữ. Lý do là nam giới từ đầu đã có khối lượng xương cao hơn và quá trình mất xương diễn ra chậm hơn. Do sự chậm trễ này và tuổi thọ cao hơn của phụ nữ, nam giới già ít bị gãy xương do loãng xương hơn. Tuy nhiên, những người nam giới bị gãy xương nặng (ví dụ: gãy xương hông) có nguy cơ biến chứng và tử vong cao hơn so với phụ nữ.
Các yếu tố nguy cơ gây loãng xương ở nam giới là gì?
Nam giới có một số yếu tố nguy cơ gây loãng xương tương tự như phụ nữ, bao gồm:
- Các bệnh mạn tính, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc viêm khớp dạng thấp.
- Sử dụng thường xuyên một số loại thuốc nhất định, chẳng hạn như glucocorticoid.
- Bệnh Parkinson và các tình trạng khác ảnh hưởng đến chức năng thần kinh.
- Nồng độ hormone sinh dục testosterone và estrogen thấp.
- Thói quen không lành mạnh, chẳng hạn như hút thuốc và uống quá nhiều đồ uống có cồn.
- Yếu cơ.
- Từ 70 tuổi trở lên.
Bệnh loãng xương được chẩn đoán như thế nào?
Phép đo hấp thụ tia X năng lượng kép trung tâm (DXA hoặc DEXA) là xét nghiệm phổ biến nhất được sử dụng để đo mật độ khoáng chất trong xương và chẩn đoán bệnh loãng xương. DXA sử dụng tia X nhỏ để đo lượng canxi và các khoáng chất khác trong một khu vực xương cụ thể. Để biết thêm thông tin về các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh loãng xương, hãy xem phần Xét nghiệm mật độ khoáng chất trong xương: Ý nghĩa của các con số.
Lực lượng Đặc nhiệm các Dịch vụ Phòng ngừa ở Hoa Kỳ khuyến nghị xét nghiệm DXA hàng năm cho phụ nữ từ 65 tuổi trở lên. Tuy nhiên, không có đủ bằng chứng để khuyến nghị xét nghiệm DXA định kỳ cho nam giới.
Điểm T là gì?
Nếu quý vị từ 50 tuổi trở lên, kết quả xét nghiệm mật độ khoáng chất trong xương của quý vị sẽ được gọi là điểm T. Điểm T là sự chênh lệch giữa mật độ khoáng chất trong xương của quý vị và mật độ khoáng chất trung bình trong xương của một người trưởng thành khỏe mạnh. Điểm T dưới -2.5 thường được coi là dấu hiệu loãng xương.
Bác sĩ của quý vị có thể sử dụng Công cụ Đánh giá nguy cơ gãy xương (FRAX) cùng với điểm T để ước tính nguy cơ gãy xương của quý vị. Công cụ này sử dụng thông tin về tuổi, giới tính, tiền sử bệnh, quốc gia và các yếu tố khác.
Điểm Z là gì?
Nếu quý vị dưới 50 tuổi, kết quả xét nghiệm mật độ khoáng chất trong xương của quý vị sẽ được gọi là điểm Z. Điểm Z là sự chênh lệch giữa mật độ khoáng chất trong xương của quý vị và mật độ khoáng chất trung bình trong xương của những người khỏe mạnh cùng độ tuổi, dân tộc và giới tính của quý vị.
Để biết thêm thông tin về ý nghĩa của các điểm T và Z, hãy xem phần Xét nghiệm mật độ khoáng chất trong xương: Ý nghĩa của các con số.
Có những phương pháp điều trị nào cho bệnh loãng xương?
Các chiến lược điều trị bệnh loãng xương ở nam giới và phụ nữ là tương tự:
- Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng.
- Thay đổi lối sống.
- Tập thể dục.
- Phòng ngừa té ngã để giảm nguy cơ gãy xương.
- Sử dụng thuốc.
Nam giới và phụ nữ có thể ngăn ngừa bệnh loãng xương như thế nào?
Tập thể dục mang trọng lượng là một cách tuyệt vời để làm chắc xương và ngăn ngừa loãng xương, đặc biệt khi bắt đầu từ khi còn trẻ. Tập thể dục cũng giúp ngăn ngừa té ngã dẫn đến gãy xương.
Các biện pháp khác để ngăn ngừa loãng xương và gãy xương bao gồm:
- Ăn một chế độ ăn uống cân bằng, giàu canxi và vitamin D.
- Uống đồ uống có cồn ở mức vừa phải.
- Từ bỏ hút thuốc hoặc không bắt đầu hút thuốc nếu bạn không hút thuốc.
Nội dung này được tạo ra bởi Trường Đại học Khoa học Xương Khớp – LADEC, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (http://ladec.edu.vn/).