1. NATO – Khái niệm
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là viết tắt của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (North Atlantic Treaty Organization). NATO là một liên minh quân sự thành lập vào năm 1949, gồm Mỹ và một số nước châu Âu. Được đặt trụ sở chính tại Brussels, Bỉ, NATO là tổ chức quân sự – chính trị lớn nhất thế giới, liên kết các nước châu Âu, Hoa Kỳ và Canada.
2. NATO – Một cái nhìn toàn diện
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, còn được gọi là Liên minh Đại Tây Dương Bắc, là một liên minh quân sự giữa 30 quốc gia châu Âu và Bắc Mỹ. Tổ chức này thực thi Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương được ký kết vào ngày 4 tháng 4 năm 1949. NATO bao gồm hệ thống phòng thủ chung, trong đó các quốc gia thành viên đồng ý bảo vệ chung nhau trước bất kỳ cuộc tấn công ngoại vi nào. Trụ sở NATO nằm ở Evere, Brussels, Bỉ, trong khi trụ sở của Lực lượng Đồng minh chịu trách nhiệm hoạt động gần Mons, Bỉ.
Từ khi thành lập, số lượng quốc gia thành viên đã tăng từ 12 ban đầu lên đến 30. Thành viên mới nhất gia nhập NATO là Tân Macedonia vào ngày 27 tháng 3 năm 2020. NATO hiện đã công nhận Bosnia và Herzegovina, Georgia và Ukraine là các quốc gia đồng minh tiềm năng. Ngoài ra, còn có thêm 20 quốc gia tham gia vào chương trình Đối tác vì Hòa bình của NATO, và 15 quốc gia tham gia vào các chương trình đối thoại chính thức. Tổng chi phí quân sự của tất cả các thành viên NATO chiếm hơn 70% tổng số chi phí quân sự trên toàn cầu. Các thành viên đồng ý rằng mục tiêu của họ là đạt hoặc duy trì mức chi tiêu quốc phòng tối thiểu 2% GDP vào năm 2024.
3. Các quốc gia thành viên của NATO
Hiện tại, NATO có 28 quốc gia thành viên (năm 2008) với lực lượng và ngân sách quốc phòng (năm 2009) như sau:
- An-ba-ni (lực lượng: 14.295 quân; ngân sách quốc phòng: 0,25 tỷ USD)
- Bỉ (38.425; 4,23)
- Bun-ga-ri (34.975; 1,11)
- Ca-na-đa (65.722; 20,19)
- Crô-a-ti-a (18.600; 1,02)
- CH Séc (17.932; 3,19)
- Ðan Mạch (26.585; 4,58)
- Ê-xtô-ni-a (4.750; 0,38)
- Pháp (352.771; 47,89)
- Ðức (250.613; 46,50)
- Hy Lạp (156.000; 6,45)
- Hung-ga-ri (29.450; 1,86)
- Ai-xơ-len – thành viên duy nhất của NATO không có quân đội riêng (Lực lượng quân đội Hoa Kỳ thường trực tại Ai-xơ-len đảm nhiệm vai trò Lực lượng phòng vệ Ai-xơ-len), gia nhập với điều kiện là họ không bị buộc thành lập quân đội riêng
- I-ta-li-a (293.202; 23)
- Lát-vi-a (5.745; 0,35)
- Lít-va (8.850; 0,50)
- Luých-xăm-bua (năm 2008: 900; 0,17)
- Hà Lan (46.882; 13)
- Na Uy (24.025; 5,94)
- Ba Lan (100.000; 8,63)
- Bồ Ðào Nha (43.330; 2,72)
- Ru-ma-ni (73.350; 3,39)
- Xlô-va-ki-a (16.531; 1,46)
- Xlô-vê-ni-a (7.200; 0,88)
- Tây Ban Nha (128.013; 11,70)
- Thổ Nhĩ Kỳ (510.600; 9,90)
- Anh (175.690; 62,40)
- Mỹ
4. NATO – Khái quát chung
NATO được thành lập nhằm chống lại ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản và Liên Xô lúc đó. Tổ chức này đã tạo nên cuộc đối đầu chính trong cuộc chiến tranh Lạnh ở nửa sau thế kỷ XX. Hiệp ước này quy định rằng trong trường hợp có cuộc tấn công quân sự vào một hoặc nhiều nước thành viên, các nước khác phải nhanh chóng giúp đỡ, kể cả sử dụng lực lượng vũ trang.
NATO có Hội đồng NATO là cơ quan quyền lực cao nhất, phụ trách tiến hành các cuộc họp dưới sự chủ trì của Tổng thư ký NATO. Cơ quan quyền lực cao nhất về quân sự là Uỷ ban Quân sự, do Tổng Thư ký NATO đứng đầu. Ngoài lực lượng vũ trang riêng của từng quốc gia, NATO còn có lực lượng thống nhất dưới sự chỉ huy của Bộ Tổng chỉ huy Liên minh khu vực.
Với Mỹ và lực lượng vũ trang Mỹ đóng vai trò chủ đạo, NATO có các chức vụ quan trọng trong Bộ Tổng chỉ huy và lực lượng vũ trang thống nhất do các tướng và đô đốc Mỹ nắm giữ. Tư lệnh tối cao của lực lượng đồng minh NATO là người Mỹ. NATO luôn thực hiện chính sách đẩy mạnh chạy đua vũ trang và tăng cường sức mạnh hạt nhân, tạo ra tình hình căng thẳng thường xuyên ở châu Âu và trên thế giới. Sau khi Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va giải thể vào năm 1991, NATO vẫn tiếp tục tồn tại và tiến hành cải tổ cơ cấu, mở rộng thành viên và kết nạp hầu hết các quốc gia từ Hiệp ước Vác-sa-va, Liên Xô, Tiệp Khắc và Nam Tư trước đây, nâng tổng số thành viên lên 28 quốc gia nhằm tăng cường vai trò ở khu vực và trên thế giới.
5. Mục tiêu hoạt động của NATO
Một trong những mục tiêu của NATO là giữ kiềm chế bất kỳ hình thức xâm lược lãnh thổ nào chống lại quốc gia thành viên NATO hoặc bảo vệ các quốc gia đó. Hội đồng NATO, là cơ quan chính trị cao nhất của NATO, có nhiệm vụ tiến hành các cuộc họp dưới sự chủ trì của Tổng thư ký NATO, hiện là Jens Stoltenberg.
NATO đã có những đóng góp quan trọng trong duy trì hòa bình và ổn định trên toàn cầu. Tổ chức đã tham gia vào các hoạt động như duy trì an ninh tại Afghanistan và Iraq. Thành viên NATO chiếm 70% tổng chi phí quân sự trên toàn cầu, trong đó Mỹ chiếm một tỷ lệ lớn. Việc thành lập NATO đã có ảnh hưởng lớn đến bối cảnh chính trị và quân sự trên thế giới.
Nguồn ảnh: [LADEC](https://ladec.edu.vn)