Các cửa hàng thận trọng với khách lạ
Sau khi thông tin về việc một nữ sinh đã dễ dàng mua chất độc xyanua tại chợ Kim Biên được lan truyền, các cửa hàng tại đây đã tỏ ra rất thận trọng khi có khách hàng hỏi về sản phẩm này.
Khách hàng đang mua các hóa chất công nghiệp tại chợ Kim Biên.
Ghé công ty T.T.H (đường Đỗ Ngọc Thạnh) – bên hông nhà lồng chợ Kim Biên, chúng tôi đã mua vài sản phẩm hóa chất thông dụng rồi lân la hỏi một nhân viên: “Ở đây có bán xyanua không chị?” và nhận được câu trả lời: “Có bán, nhưng đó là chất độc bị cấm.” Chúng tôi đã nhận ra lỗi và nhân viên nhanh chóng chỉ sang cửa hàng C.L.P kế bên và nói: “Ý chị là cửa hàng kế bên có bán, nhưng không biết bây giờ còn bán hay không.”
Sau đó, chúng tôi đã đến cửa hàng C.L.P và nói muốn mua một ký xyanua. Nhân viên đã nhìn mặt chúng tôi rồi đi vào hỏi chủ cửa hàng. Sau đó, anh ta quay ra và lắc đầu: “Không có bán.”
Khi chúng tôi trò chuyện với một số nhân viên ở các cửa hàng hóa chất khác, chúng tôi được hướng dẫn: “Khi đến hỏi mua xyanua, người bán sẽ biết bạn là người lạ. Vì khách hàng quen thường là doanh nghiệp, họ mua số lượng lớn và thường đặt hàng qua điện thoại, cửa hàng sẽ giao hàng tận nơi. Đôi khi cũng có khách đến mua trực tiếp, nhưng họ không nói là mua xyanua mà sử dụng các cụm từ như “bột xi mạ mỹ ký,” “bột mạ vàng,” hoặc “muối vàng.””
Tuy nhiên, khi ghé một số cửa hàng khác và hỏi mua “bột xi mạ mỹ ký,” chúng tôi cũng gặp sự thận trọng từ phía người bán. Họ quan sát chúng tôi kỹ từ đầu đến chân, sau đó đi vào bên trong hỏi ý chủ cửa hàng và sau đó thông báo là không có bán.
Ngoài khu vực chợ Kim Biên, có rất nhiều công ty hóa chất khác đang bán xyanua trên chợ mạng với tên gọi là Potassium Cyanide (kali xyanua hoặc natri xyanua) và có nguồn gốc từ Trung Quốc, Mỹ, Singapore, Đức. Giá bán lẻ cho 1kg là 335.000 đồng và thùng 50kg có giá 16.750.000 đồng/thùng. Chúng tôi đã liên hệ với công ty CP XNK hóa chất và thiết bị Kim Ngưu để đặt mua xyanua, nhưng nhân viên cho biết họ chỉ bán cho doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh và mục đích rõ ràng, không bán cho khách hàng lẻ cá nhân.
Tuy nhiên, trên một số trang web như “muabantudong”, “muabannhanh” và một số fanpage trên Facebook, người bán chỉ yêu cầu người mua kết bạn qua Zalo và cung cấp tên công ty để có thể mua hàng.
Vấn đề quản lý còn lỏng lẻo
Khách lạ đến các cửa hàng khu vực chợ Kim Biên tìm mua xyanua đều bị quan sát rất kỹ và đều nhận được cái khoát tay, lắc đầu.
Tiến sĩ Hoàng Minh Nam, giảng viên Khoa Hóa, Trường Đại học Bách Khoa TPHCM, cho biết xyanua có nhiều dạng như thể rắn (kali xyanua, natri xyanua), thể khí (hydro xyanua, xyanua clorua) và thể lỏng. Xyanua được sử dụng trong sản xuất giấy, dệt may, nhựa, xi mạ vàng, mạ điện, xử lý bề mặt kim loại, sơn, nhuộm, thuốc trừ sâu… Xyanua là một chất cực kỳ độc, một lượng nhỏ từ 50-200mg hoặc hít phải 0,2% khí xyanua có thể gây tử vong ở người. Chỉ cần 500g xyanua cũng có thể giết chết 2.500 người trong thời gian ngắn.
Nếu nuốt phải xyanua dưới ngưỡng gây chết người, chất độc này cũng không có thuốc giải. Việc rửa ruột và lọc máu là cần thiết. Sử dụng xyanua cũng gây di chứng như chảy máu dạ dày, bệnh về thần kinh và tiêu hóa. Do đó, trên nhãn sản phẩm cũng có nhiều cảnh báo nghiêm cấm tiếp xúc trực tiếp và yêu cầu sử dụng đầy đủ trang thiết bị bảo hộ.
Luật sư Bùi Minh Nghĩa, Phó giám đốc công ty Luật TNHH Đại Luật Hằng Sinh, Đoàn Luật sư TPHCM, cho biết, Luật Hóa chất 2007 và Nghị định 113/2017/NĐ-CP chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Hóa chất. Luật này quy định rõ trách nhiệm của ngành Công thương trong việc quản lý chất độc. Kinh doanh hóa chất là ngành nghề có yêu cầu giấy phép và chỉ doanh nghiệp mới được kinh doanh. Với người tiêu dùng, khi mua xyanua phải có giấy giới thiệu và công văn nêu rõ mục đích sử dụng.
Trường hợp bên bán không có giấy phép kinh doanh hoặc có giấy phép hạn chế kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp, bán chất độc trái phép sẽ bị xử lý hình sự theo điều 311, Bộ luật Hình sự năm 2015. Cụ thể, nếu chất độc này làm chết 1 người hoặc gây thương tích nghiêm trọng cho sức khỏe với tỷ lệ thương tổn cơ thể từ 61% trở lên, bên bán sẽ bị phạt tù từ 3 đến 10 năm.
Theo các luật sư, Bộ Công thương cần phải kiểm tra đột xuất các điểm kinh doanh hóa chất nói chung để tránh tình trạng mua bán hóa chất tràn lan, dễ dãi.
Trường hợp bên bán có đủ giấy phép kinh doanh và buôn bán hóa chất, chất độc, nhưng bán hàng không tuân thủ quy định, chẳng hạn như không lập và lưu phiếu kiểm soát, không có xác nhận từ bên mua, không tuân thủ quy định của Luật Hóa chất năm 2007, và việc sử dụng chất độc để gây tổn thương hoặc giết người, bên bán sẽ chịu trách nhiệm hình sự về “Tội vi phạm quy định về quản lý chất độc” và bị phạt tù từ 1 đến 5 năm.
Theo luật sư Bùi Minh Nghĩa, việc một nữ sinh ở Bà Rịa – Vũng Tàu có thể dễ dàng mua 1kg chất độc tại chợ Kim Biên là một tín hiệu cảnh báo về việc quản lý lỏng lẻo ở các địa phương. “Bộ Công thương cần phải kiểm tra lại tất cả các điều kiện kinh doanh hóa chất của các cơ sở. Đưa ra chế tài mạnh mẽ và xử lý nghiêm minh các vi phạm. Tổ chức kiểm tra đột xuất và định kỳ các cửa hàng mua bán hóa chất (bao gồm cả việc mua bán trên mạng không có nguồn gốc rõ ràng), để ngăn chặn việc mua bán hóa chất tràn lan và dễ dãi,” luật sư Bùi Minh Nghĩa nêu quan điểm.
(Theo Phụ Nữ TP.HCM)