Vào những ngày cuối tháng 8-2022, tôi có cơ hội ghé Nhà lưu niệm và tượng đài anh hùng Võ Thị Sáu tại quê hương Đất Đỏ, nơi chị Sáu đã trải qua những năm tháng tuổi trẻ cùng gia đình. Thời điểm này, có nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan và tìm hiểu về người anh hùng này.
Nơi ghi dấu ấn thời niên thiếu sôi nổi
Nhà lưu niệm và tượng đài anh hùng Võ Thị Sáu nằm tại ngã tư Đất Đỏ, thuộc xã Phước Long Thọ. Khu vực này được bao phủ bởi nhiều cây lêkima, một loài hoa đặc trưng của quê hương Đất Đỏ.
Ngôi nhà có tường và mái ngói cổ xưa từng là nơi chị Sáu sống khi còn trẻ cùng gia đình. Trong nhà lưu giữ nhiều vật phẩm và điều đơn giản nhưng có giá trị, bao gồm bàn thờ tổ tiên như trong bất kỳ gia đình Nam bộ nào. Cha mẹ của chị Sáu là ông Võ Văn Hợi và bà Nguyễn Thị Đậu. Chị Sáu là con thứ 5 trong một gia đình có 6 anh chị em.
Ngoài bức ảnh thờ nhỏ, trên bàn thờ còn có một tượng chị Sáu đang ngồi và một cuốn sổ bằng sứ mô tả một số thông tin chính về cuộc đời của nữ anh hùng này. Vào ngày 2-8-1993, chị Sáu được trao danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân bởi Chủ tịch nước.
Cách Nhà lưu niệm chị Sáu khoảng 100m là công viên tượng đài và đền thờ anh hùng Võ Thị Sáu. Tượng chị Sáu được đúc bằng đồng, cao 7m, và tạo ra hình ảnh chị với tư thế ung dung, tà áo tung bay trong gió. Tất cả những du khách đến thăm đều bị cuốn hút và cảm động trước sự kiên cường và bất khuất của nữ anh hùng này.
“Đứng tại nơi này, tôi mới cảm nhận một cách rõ lòng yêu nước, tinh thần quả cảm, kiên trung của người nữ anh hùng của quê hương Đất Đỏ” – chị Đặng Ngọc Anh, hội viên Hội LHPN TP.HCM đã nói trong cảm xúc.
Nhà lưu niệm chị Võ Thị Sáu đã được UBND H.Đất Đỏ tu sửa lại trong năm 1980. Công viên và đền thờ cũng đã được trùng tu vào tháng 1-2012. Ông Tư, người chăm sóc Nhà lưu niệm chị Võ Thị Sáu, cho biết ông đã làm công việc này suốt hàng chục năm và luôn giữ cho căn nhà sạch sẽ và gọn gàng, như một ngôi nhà của riêng mình, để đón tiếp du khách từ gần và xa đến tham quan. Ông cũng đã có dịp viếng mộ chị Sáu tại Côn Đảo vào năm 1995, ngay khi nơi mộ đã được trùng tu và tôn tạo trở nên trang trọng hơn. Ông rất vui mừng vì những nơi ghi dấu ấn và kỷ niệm về chị Sáu vẫn được lưu giữ, để những thế hệ mai sau đến tham quan, tìm hiểu, học tập và thừa hưởng tinh thần yêu nước của người anh hùng quê hương Đất Đỏ.
Linh thiêng huyền thoại nữ anh hùng Võ Thị Sáu ở Côn Đảo
Vào tháng 4-1951, thực dân Pháp đã đưa chị Võ Thị Sáu ra tòa án quân sự. Sau phiên tòa, chị Sáu bị kết án tử hình mặc dù chưa đủ tuổi thành niên. Do sự phản đối mạnh mẽ từ dư luận, đặc biệt là từ người Pháp tiến bộ, thực dân Pháp không dám thực hiện án tử hình chị Sáu tại Sài Gòn và thay vào đó lén lút đưa chị đến Côn Đảo. Chuyến tàu định mệnh đưa chị Võ Thị Sáu và 40 tù chính trị khác rời khỏi điểm xuất phát vào sáng ngày 21-1-1952…
Chúa đảo đã ra lệnh giam chị Võ Thị Sáu tại Sở Cò. Đó là nơi làm việc của Cảnh sát tư pháp tại nhà tù Côn Đảo, hoạt động từ năm 1929 và do chúa đảo quản lý trực tiếp. Nhiệm vụ của nơi này là đàn áp, bắt giam và giam cầm những tù nhân chính trị tham gia cuộc đấu tranh và biểu tình.
Ngày 23-1-1952, thực dân Pháp đưa chị Sáu ra pháp trường để xử bắn, nhưng chị vẫn đứng cao đầu và không hề chút sợ hãi trước khẩu súng của kẻ thù. Trước khi bị xử bắn, chị Võ Thị Sáu yêu cầu không được bịt mắt và chỉ thị rằng: “Đả đảo thực dân Pháp! Việt Nam độc lập muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm!”.
Hành động hy sinh của chị Võ Thị Sáu thể hiện tinh thần chiến sĩ công an xung phong sẵn sàng đấu tranh cho tổ quốc và nhân dân đến cùng. Sự hy sinh cao cả của chị đã trở thành biểu tượng cao đẹp, truyền cảm hứng cho các thế hệ thanh niên trên cả nước trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc Việt Nam.
Hiện nay, Sở Cò, nơi chị Võ Thị Sáu đã từng bị giam giữ một đêm trước khi bị xử bắn, được UBND H.Côn Đảo sử dụng làm Phòng trưng bày lưu niệm về nữ anh hùng, liệt sĩ Võ Thị Sáu. Nơi đây hiện đang lưu giữ một số hiện vật và đồ ngục cùng với một số hình ảnh về quá trình xử bắn chị Sáu vào mùa xuân năm 1952, cũng như hình ảnh về các lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong các thời kỳ khác nhau khi viếng thăm mộ chị Võ Thị Sáu…
Tại H.Côn Đảo, mộ chị Võ Thị Sáu nằm tại khu B Nghĩa trang Hàng Dương, một trong những điểm tham quan nổi tiếng nhất ở Côn Đảo. Nơi đây thu hút rất đông người đến viếng thăm. Trong không khí hương nghi ngút, những người thăm dâng lên những bông hoa trắng tinh khôi như một cách tưởng nhớ về người anh hùng nữ kiên trung và bất khuất của dân tộc. Trong dòng người đến tham quan, không chỉ có du khách từ khắp nơi mà còn có người dân địa phương, đặc biệt là ngư dân thường xuyên ghé thăm mộ chị Sáu trước và sau những chuyến ra khơi.
Người dân Côn Đảo gọi chị Võ Thị Sáu với tên thân mật là “Cô Sáu” và coi chị như vị thần phù hộ cho hòa bình và may mắn trên đảo. Họ tin rằng, khi ra khơi đánh bắt cá, nếu như có Cô Sáu bảo vệ, sẽ luôn có gió thuận, sóng êm.
Với danh hiệu là người tử tù đầu tiên ở Côn Đảo và cũng là người nữ tuổi trẻ nhất, chị Võ Thị Sáu trở thành biểu tượng của lòng dũng cảm và lòng tin mãnh liệt vào chiến thắng của cuộc cách mạng.
Phương Liễu – Bảo Ngọc