Kitô giáo – Một trong những tôn giáo lớn nhất thế giới
Kitô giáo là gì?
Kitô giáo, còn được gọi là Cơ Đốc giáo, là một trong những tôn giáo khởi nguồn từ Abraham và dựa trên giáo huấn, sự chết trên thập tự giá và sự sống lại của Giêsu Kitô như được ghi lại trong Kinh thánh Tân Ước. Kitô hữu tin rằng Giêsu là Con của Thiên Chúa và là Đấng Messiah của người Do Thái, như đã được tiên báo trong Kinh thánh Cựu Ước. Tôn giáo độc thần này tin rằng chỉ có một Thiên Chúa duy nhất hiện hữu trong ba thân vị (Ba Ngôi). Kitô giáo đã đóng một vai trò quan trọng trong nền văn hóa phương Tây.
Một số thuật ngữ trong Kitô giáo
- Thiên Chúa giáo: tôn giáo chỉ tin vào một Thiên Chúa tối cao duy nhất, bao gồm các tôn giáo có nguồn gốc chung từ Abraham, như Do Thái giáo, Kitô giáo, Hồi giáo và một số tôn giáo nhỏ khác.
- Kitô giáo: tên gọi tiếng Việt của từ Christ, chỉ tôn giáo thờ và theo lời dạy của Chúa Jesus. Kitô giáo có 3 nhánh lớn là Công Giáo La Mã, Chính thống giáo Đông phương và Tin Lành (Kháng Cách).
- Cơ Đốc giáo: phiên âm từ chữ Hán của Christ.
- Công Giáo La Mã: một nhánh của Kitô giáo, cũng là nhánh lớn và lâu đời nhất.
- Giáo hội và các tông đồ: Jesus (Giê su), Peter (Phero), Matthew (Ma-thi-ơ), Mark (Mác-cơ), Luke (Lu-ca), John (Gioan, Giăng), Paul (Phaolo), Quan tổng trấn Pilate (Philato).
- Kinh thánh: Gồm Cựu ước và Tân ước.
Lịch sử hình thành Kitô giáo
Kitô giáo bắt đầu hình thành ở vùng Cận Đông trong thời Đế chế La Mã – một trong những đế chế lớn nhất trong lịch sử. Lịch sử Kitô giáo bắt đầu từ khi Chúa Jesus ra đời vào khoảng năm 6-4 TCN tại Bethlehem, vương quốc Judea.
Nền tảng cho sự ra đời và phát triển của Kitô giáo
Địa lý
– Lãnh thổ Đế chế La Mã rộng lớn và được quản lý tập trung.
– Có mạng lưới giao thông thuận tiện với những con đường lớn nối các vùng với nhau (chính sách quan trọng để triển khai quân đội nhanh chóng, “Tất cả đường về Rome”).
→ Điều này thuận lợi cho quá trình truyền bá đạo Tin Kitô (ví dụ như thánh Paul).
Văn hóa, chính trị
– Chúa Jesus, người thuộc dân tộc Do Thái, sinh sống trong một nền văn hóa Trung Đông bị áp đặt văn hóa La Mã – Hy Lạp.
– Thời kỳ Hòa bình La Mã (Pax Romana) khá ổn định, không có chiến tranh lớn diễn ra.
→ Điều này tạo điều kiện cho một tôn giáo mới được hình thành và được chấp nhận.
Ngôn ngữ
Ngôn ngữ phổ biến là tiếng Hy Lạp và tiếng La Tinh.
→ Điều này làm cho hầu hết mọi người có thể hiểu được lời dạy của Jesus.
Niềm tin, tôn giáo
Thời kỳ này, đa thần giáo đang dần suy yếu. Mỗi vị thần có quyền năng nhưng có giới hạn, với nhiều đặc điểm giống con người, không còn phù hợp cho thời đại.
Nền tảng từ Do Thái giáo và triết học Hy Lạp
+ Ban đầu, Kitô giáo chỉ là một nhánh của Do Thái giáo, được khá nhiều người theo Do Thái giáo đón nhận.
+ Nhiều câu chuyện và hình ảnh trong Kitô giáo được lấy từ Do Thái giáo và Kinh thánh cũng bao gồm một phần Cựu ước từ Do Thái giáo.
+ Tính tư duy hệ thống của triết học Hy Lạp đã giúp Jesus xây dựng một hệ thống tư duy sống động.
+ Nhiều Kitô hữu đã sử dụng nền tảng triết học để nghiên cứu và giải thích lời giảng của Jesus và Kinh thánh, xây dựng ra Thần học (như Justin Martyr, Clement of Alexandria, Augustine, Thomas Aquinos).
+ Triết học Hy Lạp cũng là nền tảng để mọi người có thể hiểu và chấp nhận được những lời dạy của Jesus về một Thiên Chúa tối cao duy nhất (khó tưởng tượng hơn so với đa thần giáo), về hệ thống tư tưởng đạo đức giáo lý.
Cộng đồng Do Thái giáo
+ Do Thái giáo là tôn giáo của người Do Thái, và Cựu ước là giao ước của Thiên Chúa với dân tộc Do Thái. Tuy nhiên, cũng có những người không thuộc dân tộc Do Thái muốn thờ một Thiên Chúa, làm theo kinh Torah, điều này gây xung đột.
→ Họ cần một giáo lý mới phù hợp để giải quyết nhu cầu và quyền lợi của họ.
+ Dân tộc Do Thái thường bị lưu đày và làm nô lệ, bị áp bức, sống trong sự thống trị của Đế chế La Mã. Mặc dù vào thời của Jesus họ cố gắng kiềm chế phản đối công khai, họ luôn mong đợi sự xuất hiện của người cứu tinh, hậu duệ của vua David theo tiên đoán trong Kinh thánh Cựu ước, một người có thể giải thoát họ khỏi sự thống trị của La Mã, và mong muốn một người có quyền lực có thể thay đổi và giải quyết mâu thuẫn này.
+ Các vùng đất mà Jesus đến và rao giảng đều là nơi mà người dân nghèo sống, kinh tế thương mại không phát triển, cuộc sống khó khăn và luôn phải lo sợ bị hại. Điều này tạo điều kiện tốt cho sự lan truyền và chấp nhận của một tôn giáo mới.
Sự kiện chính trị của Kitô giáo
+ Khi mới thành lập, Kitô giáo chỉ là một nhánh của Do Thái giáo và không bị chính quyền La Mã cấm. Tuy nhiên, với sự khác biệt về giáo lý ngày càng lớn và số lượng tín đồ tăng lên, người theo Do Thái giáo trở nên ghen tị và sợ hãi. Họ đã cố gắng ngăn chặn và tấn công (như phái Pharisee với Jesus). Chính quyền La Mã càng trở nên đối kháng và ác liệt hơn, người theo Kitô giáo buộc phải sống trong hang động.
+ Năm 312, Hoàng đế Constantine nhận được điềm báo về Thập tự giá và sau đó thắng lợi trước Maxentius ở trận Cầu Milvian, chiếm giữ quyền lực Đông và Tây. Năm 313, ông ra chỉ thị Milano cho phép tự do tín thác Kitô giáo.
+ Năm 380, Theodosius I chính thức công nhận Kitô giáo là tôn giáo quốc gia của Đế chế La Mã.
→ La Mã là một đế chế hùng mạnh rộng lớn, việc một tôn giáo được công nhận là tôn giáo quốc gia đã làm tăng đáng kể số lượng tín đồ.
