Bản quyền luôn là vấn đề quan trọng mà mọi cá nhân hay doanh nghiệp đều quan tâm khi thực hiện việc trao đổi và mua bán. Đặc biệt, trong thời đại kỹ thuật số, người dùng được trao quyền sử dụng nội dung theo cách riêng, khiến việc kiểm soát bản quyền và tài sản chất xám của tác giả trở nên khó khăn. Đó là lý do tại sao DRM ra đời, nhằm ngăn chặn các vấn đề này. Hãy cùng tìm hiểu về DRM và cách nó hoạt động trong bài viết dưới đây.
DRM là gì?
DRM (Quản lý quyền nội dung số) là một chuỗi công nghệ giúp kiểm soát truy cập vào các tài liệu có bản quyền bằng cách mã hoá và hạn chế các hành động vi phạm bản quyền. Đơn giản, DRM ra đời để kiểm soát việc truy cập và sử dụng các nội dung kỹ thuật số của người dùng.
- Tương tự việc kiểm soát bản quyền truyền thống đã trở nên kém hiệu quả và thụ động, DRM thay thế bằng việc sử dụng các chương trình máy tính để kiểm soát toàn bộ nội dung.
- Đơn vị sở hữu bản quyền có thể kiểm soát cách người dùng sử dụng sản phẩm của mình thông qua DRM.
Một hệ thống DRM lý tưởng đảm bảo tính minh bạch và linh hoạt đối với người dùng, đồng thời tạo ra rào cản phức tạp để ngăn chặn việc sử dụng bản quyền trái phép.
Cấu trúc DRM
DRM cung cấp một phương tiện tiêu chuẩn cho việc mô tả, phân loại và chia sẻ dữ liệu. Cấu trúc DRM bao gồm:
- Mô tả dữ liệu: Dùng để mô tả dữ liệu một cách thống nhất để hỗ trợ việc khám phá và chia sẻ dữ liệu.
- Bối cảnh dữ liệu: Dùng để phân loại dữ liệu theo các đơn vị phân loại, tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng khám phá dữ liệu.
- Chia sẻ dữ liệu: Hỗ trợ quyền truy cập và trao đổi dữ liệu thông qua các giao dịch giữa các bên, dựa trên mô tả dữ liệu và bối cảnh dữ liệu.
Một chương trình DRM hoạt động dựa trên ba cấp độ:
- Xây dựng bản quyền cho phần nội dung.
- Quản lý phân phối bản quyền nội dung.
- Kiểm soát hành vi và hoạt động của người tiêu dùng đối với nội dung bản quyền.
Để đạt được ba cấp độ kiểm soát, chương trình quản lý quyền nội dung số DRM cần xác định và mô tả ba thực thể: người dùng, nội dung và quyền sử dụng, cũng như mối quan hệ giữa chúng một cách hiệu quả nhất.
Hoạt động của DRM
DRM hoạt động bằng cách mã hoá nội dung file thông qua một secret key. Khi người dùng muốn sử dụng file hoặc ứng dụng riêng biệt để đọc file, cần phải giải mã file để sử dụng. Quá trình hoạt động của DRM như sau:
– Mã hoá (màu đỏ):
- Người dùng đóng gói file và gửi yêu cầu tới hệ thống DRM để nhận key.
- Sử dụng ekey, người dùng mã hoá file.
- Encrypted được chia sẻ khi cần sử dụng.
- Trong nhiều trường hợp, Encrypted key được người đóng gói file tạo ra và lưu trữ trên DRM.
– Giải mã (màu xanh):
- Người dùng sử dụng ứng dụng chuyên biệt để mở file và tải nội dung được mã hoá.
- Ứng dụng yêu cầu nhận Decryption key từ hệ thống DRM.
- DRM chấp nhận thông tin xác thực và gửi lại dKey để ứng dụng có thể giải mã file và đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dùng.
Lợi ích của việc sử dụng DRM
Việc sử dụng công cụ quản lý quyền nội dung số DRM giúp bảo vệ tài sản trí tuệ của bạn như sau:
– Bảo vệ tài liệu, nội dung, video, hình ảnh hoặc tệp âm thanh có giá trị hoặc bí mật của riêng bạn.
– Kiểm soát ai có thể truy cập nội dung của bạn trong một khoảng thời gian nhất định hoặc thiết bị sử dụng để truy cập.
– Cung cấp thông tin chi tiết và dữ liệu phân tích về việc người dùng sử dụng nội dung của bạn.
– Cung cấp quyền truy cập vào nội dung mà không cần ứng dụng hoặc plugin.
Doanh nghiệp nào nên sử dụng DRM?
Truy cập internet dễ dàng khiến dữ liệu dễ bị ăn cắp và bảo vệ bản quyền số trở nên quan trọng đối với mọi công ty. Các loại hình doanh nghiệp nên sử dụng DRM bao gồm:
– Công ty giáo dục trực tuyến
– Công ty giải trí/âm nhạc
– Công ty sản xuất phim
– Nhà sản xuất sách
Ưu và nhược điểm của DRM
Việc sử dụng công cụ quản lý quyền nội dung số DRM mang lại những lợi ích và nhược điểm như sau:
Ưu điểm
- Chủ sở hữu nội dung có thể kiểm soát cách người dùng sử dụng tài liệu của mình.
- Người dùng có thể đọc nội dung mà không cần ứng dụng riêng biệt.
- Truy cập dễ dàng mà không cần xác nhận rườm rà.
- Phương tiện truyền thông mã hoá DRM có thể được sử dụng trên mọi thiết bị.
- Đảm bảo an toàn cho dữ liệu từ việc tạo ra đến khi nằm trong tay người dùng.
Nhược điểm
- Một số người dùng có thể cảm thấy bất tiện khi không có toàn quyền kiểm soát file nội dung mua.
- Người dùng vẫn phải sử dụng các ứng dụng nhất định để đọc các file có DRM.
- Khi đơn vị cung cấp bản quyền ngừng hoạt động, các file DRM sẽ không còn giá trị sử dụng.
Có nên loại bỏ DRM?
Trên thực tế, cuộc chiến bảo vệ bản quyền vẫn diễn ra dữ dội và DRM không tránh khỏi. Mặc dù bạn có thể tìm thấy công cụ để loại bỏ DRM khỏi file, tôn trọng bản quyền và công sức của người sở hữu nội dung là điều quan trọng. Dù phương pháp DRM có những nhược điểm, triển khai DRM đưa người dùng đến việc sử dụng bản quyền một cách văn minh hơn. Với sự phát triển nhanh chóng của nội dung kỹ thuật số, DRM là một tiêu chuẩn đáng tin cậy có thể đáp ứng lợi ích của cả người tiêu dùng và người sở hữu bản quyền.
Với kiến thức về DRM và thông tin hữu ích được chia sẻ, bạn hãy bảo vệ tốt nhất bản quyền nội dung của mình và đáp ứng nhu cầu sử dụng file của người tiêu dùng hiện nay.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về DRM tại trang web của LADEC.