Nhà nước khuyến khích người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để đảm bảo quyền lợi cho bản thân và gia đình. Việc đăng ký bảo hiểm xã hội tự nguyện có thể được thực hiện thông qua các điểm, đại lý thu BHXH hoặc tại Cơ quan bảo hiểm xã hội. Dưới đây là thông tin chi tiết về thủ tục đăng ký bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Lợi ích khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là hình thức bảo hiểm xã hội mà người tham gia có quyền lựa chọn mức đóng và phương thức đóng. Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng nhiều lợi ích đặc biệt như sau:
-
Hưởng lương hưu: Khi đủ điều kiện tham gia và đủ tuổi nghỉ hưu, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ nhận được lương hưu mỗi tháng. Lương hưu được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng, giúp bảo vệ lợi ích tài chính trong tương lai.
-
Được cấp thẻ BHYT miễn phí: Người tham gia BHXH tự nguyện khi nhận lương hưu cũng được cấp thẻ BHYT miễn phí. Điều này giúp giảm gánh nặng chi phí khi đi khám chữa bệnh.
-
Được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí khi tham gia.
-
Được hưởng chế độ BHXH 1 lần: Trong trường hợp không muốn tiếp tục tham gia BHXH, người tham gia được quyền hưởng chế độ BHXH 1 lần theo quy định.
-
Hưởng chế độ tử tuất: Người thân được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất theo quy định.
Lưu ý: Mọi công dân Việt Nam từ 15 tuổi trở lên đều có quyền tham gia BHXH tự nguyện nếu không thuộc đối tượng bắt buộc tham gia BHXH.
Thủ tục đăng ký bảo hiểm xã hội tự nguyện
Để tham gia BHXH tự nguyện, người lao động cần nộp 01 bộ hồ sơ theo quy định đến đại lý thu hoặc cơ quan BHXH nơi cư trú. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về thủ tục đăng ký bảo hiểm xã hội tự nguyện.
2.1 Hồ sơ mua BHXH tự nguyện
Người đăng ký BHXH tự nguyện cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ gồm:
- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) do cơ quan BHXH hoặc các đại lý thu cung cấp.
Lưu ý: Người tham gia cần xuất trình thẻ căn cước công dân/ chứng minh thư để đối chiếu thông tin.
2.2 Thủ tục đăng ký bảo hiểm xã hội tự nguyện
Để đăng ký BHXH tự nguyện, người tham gia cần thực hiện các bước sau:
- Lập và nộp hồ sơ đăng ký mua:
- Nếu đăng ký tại cơ quan BHXH: Kê khai Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) sau đó nộp tại Bộ phận Một cửa của cơ quan BHXH hoặc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp. Người tham gia có thể nộp trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính công ích.
- Nếu đăng ký tại đại lý thu: Kê khai Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) nộp cho đại lý thu. Đại lý thu lập Danh sách người tham gia BHXH tự nguyện (Mẫu D05-TS) và Tờ khai Mẫu TK1-TS của người tham gia nộp cho cơ quan BHXH.
- Nộp phí mua BHXH tự nguyện:
- Nộp tiền mặt cho cơ quan BHXH hoặc đại lý thu.
- Nộp tiền thông qua tài khoản ngân hàng hoặc hệ thống tiện ích thông minh theo phương thức đăng ký.
- Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ và giải quyết:
- Thời gian giải quyết hồ sơ không quá 5 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.
- Nhận kết quả giải quyết:
- Người tham gia đóng trực tiếp cho cơ quan BHXH: nhận kết quả tại Bộ phận Một cửa của cơ quan BHXH hoặc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp hoặc qua dịch vụ bưu chính.
- Người tham gia đóng trực tiếp cho đại lý thu: nhận kết quả tại đại lý thu.
- Trường hợp đăng ký thông qua ngân hàng hoặc hệ thống tiện ích thông minh: nhận kết quả theo phương thức đăng ký.
Sau khi nhận sổ BHXH, người tham gia cần giữ và bảo quản sổ BHXH cẩn thận. Sổ BHXH là căn cứ ghi lại thông tin tham gia BHXH và là thành phần hồ sơ quan trọng để người tham gia hưởng các chế độ BHXH.
Phương thức đóng tiền BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện có quyền lựa chọn phương thức đóng phù hợp với thu nhập và tình hình kinh tế của mình. Dưới đây là các phương thức đóng BHXH tự nguyện:
- Đóng tiền mặt cho cơ quan BHXH hoặc đại lý thu.
- Đóng tiền qua tài khoản ngân hàng hoặc hệ thống tiện ích thông minh.
Lưu ý:
- Người tham gia không đóng BHXH tự nguyện và để quá thời điểm đóng sẽ coi là tạm dừng đóng BHXH tự nguyện.
- Trường hợp tạm dừng đóng sau đó muốn tham gia lại, người tham gia phải đăng ký lại mức thu nhập và phương thức đóng.
- Người tham gia có thể đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó, số tiền đóng bù được tính bằng tổng mức đóng các tháng chậm đóng áp dụng lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng.
Mức đóng BHXH tự nguyện và mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện
Nhằm khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện cho những người có hoàn cảnh khó khăn. Dưới đây là các mức đóng và mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện.
4.1 Mức đóng BHXH tự nguyện theo quy định
Theo quy định tại Luật BHXH Việt Nam 2014, mức đóng BHXH tự nguyện hàng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia lựa chọn. Mức thu nhập tháng được quy định như sau:
- Thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.
- Cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng.
Người tham gia không phải đóng mức chênh lệch nếu Chính phủ điều chỉnh mức chuẩn hộ nghèo sau khi đã đóng theo phương thức đã đăng ký.
4.2 Mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn, cụ thể:
- Bằng 30% đối với người thuộc hộ nghèo.
- Bằng 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo.
- Bằng 10% đối với các đối tượng khác.
Từ ngày 01/01/2022, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo các tỷ lệ trên.
Thời gian hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện phụ thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế, nhưng không quá 10 năm (120 tháng). Người tham gia tham gia BHXH từ 20 năm và đủ tuổi nghỉ hưu sẽ được hưởng lương hưu theo quy định.
Đây là các thông tin về đăng ký và mức đóng, mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện. Trong trường hợp người đăng ký tham gia thuộc hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo, cần bổ sung các giấy tờ chứng minh để được hỗ trợ mức đóng tối đa theo quy định.