Giới thiệu
Cung và cầu là hai khái niệm thường được nhắc đến khi nói về giá cả hàng hóa và dịch vụ. Khi cung vượt qua cầu, giá sẽ giảm và ngược lại, khi cầu cao hơn cung, giá sẽ tăng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về mối quan hệ giữa cung và cầu và quy luật cung cầu trong nền kinh tế.
I. Khái niệm cung cầu
Trong lĩnh vực kinh tế học, cung, cầu và giá cả hàng hóa có một mối quan hệ mật thiết và tác động lẫn nhau. Khi giá cả tăng, lượng cung cũng tăng và cầu giảm, ngược lại. Cung cầu là quá trình điều chỉnh của thị trường để đạt được mức giá cân bằng.
1. Cung là gì?
Cung của một sản phẩm, hàng hóa hoặc dịch vụ là tổng số lượng mà nhà cung cấp đưa ra trên thị trường, ở các mức giá khác nhau. Mức cung phụ thuộc vào giá cả, khả năng sản xuất và chi phí sản xuất. Ngoài ra, cung còn phụ thuộc vào các yếu tố như giá các yếu tố đầu vào, chính sách thuế, công nghệ, số lượng nhà sản xuất và kỳ vọng của nhà sản xuất đối với thị trường.
2. Cầu là gì?
Cầu là tổng khối lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người tiêu dùng cần mua với giá cả và thu nhập. Cần phân biệt cầu với nhu cầu, nhu cầu là sự mong muốn và cần thiết trong khi cầu phải đáp ứng khả năng chi trả. Cầu của hàng hóa phụ thuộc vào giá cả, thu nhập của khách hàng và kỳ vọng đối với sản phẩm.
II. Mối quan hệ giữa cung và cầu
Cung, cầu và giá cả có một mối quan hệ mật thiết và chi phối lẫn nhau trên thị trường.
Khi giá cả tăng, lượng cung cũng tăng và cầu giảm. Khi giá hàng hóa giảm, lượng cung cũng giảm nhưng cầu có xu hướng tăng. Khi lượng cung tăng mà lượng cầu không tăng theo, giá hàng hóa giảm và ngược lại. Ngoài ra, khi lượng cầu tăng nhưng lượng cung không đủ, sẽ xảy ra hiện tượng khan hàng và giá sẽ tăng cao.
Ba yếu tố cung, cầu và giá luôn liên kết chặt chẽ và tác động lẫn nhau trong nền kinh tế.
III. Các yếu tố ảnh hưởng tới cung và cầu
1. Giá hàng hóa hoặc dịch vụ
Giá bán là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến cung và cầu. Khi giá hàng hóa tăng, cầu giảm và ngược lại. Ví dụ, khi bạn muốn mua một mặt hàng nhưng giá của nó đắt, bạn sẽ cân nhắc xem có nên mua không hoặc chờ đến khi có khuyến mãi hoặc giá giảm.
2. Giá cả của hàng hóa và dịch vụ có liên quan
Các yếu tố ảnh hưởng đến cung và cầu của một sản phẩm cũng áp dụng cho giá cả của các hàng hóa và dịch vụ liên quan. Nếu có nhiều sản phẩm tương đồng có mức giá khác nhau, những sản phẩm có giá thấp hơn sẽ có cầu cao hơn. Điều này cũng áp dụng cho các hàng hóa khó tách biệt vì chúng được xem là bổ sung cho nhau. Ví dụ, khi giá cà phê tăng, người tiêu dùng mua cà phê sẽ giảm dẫn đến việc mua đường và sữa cũng giảm.
3. Thu nhập tiền mặt
Thu nhập cá nhân cũng ảnh hưởng đến cung và cầu. Khi thu nhập tăng, nhu cầu tiêu dùng cũng tăng và nhà sản xuất tăng cung hàng. Ngược lại, khi xảy ra khủng hoảng, thất nghiệp hoặc thu nhập giảm, người dân sẽ giảm chi tiêu và mua sắm. Những hàng hóa không thiết yếu sẽ bị loại khỏi danh sách nhu cầu. Chính phủ có thể ban hành chính sách để tăng thu nhập của người dân và ổn định nền kinh tế.
4. Thị hiếu của xã hội
Thị hiếu đối với một mặt hàng cũng ảnh hưởng đến cung và cầu trong một khoảng thời gian nhất định. Ví dụ, trong đại dịch, nhu cầu về xe đạp tăng lên do mọi người muốn tăng vận động và khả năng miễn dịch.
5. Chất lượng hàng hóa
Người tiêu dùng rất quan tâm đến chất lượng của hàng hóa dù giá cao hay rẻ. Ví dụ, những hãng điện thoại nổi tiếng về chất lượng có giá cao nhưng vẫn có nhiều người muốn mua. Ngược lại, các hãng không nổi tiếng về chất lượng và công nghệ có giá rẻ nhưng ít người muốn mua.
6. Tổng dân số
Nếu dân số đông, nhu cầu về hàng hóa cũng cao. Do đó, các nhà cung cấp hàng hóa sẽ chọn bán sản phẩm ở những nơi có dân số đông.
7. Sử dụng công nghệ
Sự tiến bộ trong công nghệ cũng ảnh hưởng đến cung và cầu. Khi áp dụng công nghệ tiên tiến, sản phẩm được sản xuất nhiều hơn, chất lượng tốt hơn và cung hàng tăng. Ví dụ, người nông dân sử dụng máy cày, máy gặt và áp dụng khoa học vào nông nghiệp sẽ có năng suất cao hơn và chất lượng tốt hơn.
8. Cơ hội sinh lời
Yếu tố sinh lời là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến cung hàng. Nếu một sản phẩm có tiềm năng và cơ hội sinh lời cao, các nhà sản xuất sẽ tăng sản xuất và mở rộng thị trường. Để đạt được lợi nhuận, người sản xuất sẽ cố gắng đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng và luôn hướng đến lợi nhuận. Khi thành công trong việc tăng lợi nhuận, doanh nghiệp có thể phát triển hơn.
IV. Quy luật cung cầu trên thị trường chứng khoán
Hoạt động giao dịch chứng khoán cũng bị tác động bởi quy luật cung cầu. Quy luật này ảnh hưởng đến sự biến động của giá cổ phiếu trên thị trường và thể hiện tâm lý của nhà đầu tư. Cung cầu trong thị trường chứng khoán thể hiện quá trình điều chỉnh lượng cung và lượng cầu để xác định mức giá cân bằng với lượng giao dịch. Hiểu rõ quy luật cung cầu có thể giúp các nhà đầu tư dự báo diễn biến giá cổ phiếu và tránh tình trạng chạy theo đám đông.
Quy luật cung cầu đóng vai trò quan trọng đối với các dự án kinh doanh, nhà sản xuất và cả quốc gia. Hi vọng thông qua chia sẻ này, bạn có thể áp dụng quy luật cung cầu để dự báo sự thay đổi giá trị trên thị trường và nắm bắt cơ hội kinh doanh.