Cây cà phê có yêu cầu sinh trưởng đặc biệt và không thể trồng ở mọi nơi. Vậy câu hỏi đặt ra là “cà phê được trồng nhiều nhất ở đâu?” Các điều kiện lý tưởng để cây cà phê phát triển mạnh mẽ có thể được tìm thấy trên toàn cầu. Các quốc gia và vùng đất trồng cà phê dọc theo khu vực đường xích đạo được gọi là Vành đai cà phê, nằm giữa vĩ độ 25 độ Bắc và 30 độ Nam. Hãy cùng Thiên Hạt Coffee khám phá về các vùng trồng cà phê nổi tiếng nhất tại Việt Nam và trên thế giới qua bài viết dưới đây!
Nguồn gốc cây cà phê tại Việt Nam
Giống cây cà phê bắt nguồn từ các vùng nhiệt đới gần đường xích đạo, đặc biệt là các quốc gia tại châu Phi và các vùng Madagascar, Comoros, Mauritius và Réunion. Cây cà phê đã được du nhập và trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia như Ả Rập, Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Tư và Việt Nam.
Sau hơn 400 năm phát triển, cà phê trở thành một sản phẩm rất phổ biến và được nhiều người yêu thích. Tại Việt Nam, cây cà phê được người Pháp mang đến và trồng ở các đồn điền từ thế kỷ 19. Giống cà phê đầu tiên được trồng tại nước ta là cà phê chè, hay còn gọi là cà phê Arabica. Hiện nay, cà phê vối là loại cà phê có sản lượng cao nhất tại Việt Nam.
Năm 2020, Việt Nam đứng thứ hai trên toàn cầu với sản lượng cà phê lên tới 29 triệu bao. Ngoài ra, Việt Nam còn là quốc gia có năng suất cà phê cao nhất thế giới với 2,4 tấn trên mỗi hecta, gần gấp đôi con số của Brazil (1,4 tấn/hecta) và vượt xa các quốc gia khác trong top 10 như Honduras (0,9 tấn/hecta), Colombia (0,9 tấn/hecta), Ethiopia (0,7 tấn/hecta) và Indonesia (0,5 tấn/hecta).
Cà phê thường được trồng tại các vùng đồi núi cao
Sự phân bố vùng trồng cà phê phụ thuộc vào sự kết hợp giữa “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. Trong đó, địa lợi đóng vai trò quan trọng và quyết định, đồng thời thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của cà phê Việt Nam. Cây cà phê thích hợp sinh sống ở các vùng đất đồi núi cao, có độ cao trên 600 mét so với mực nước biển. Với địa hình phức tạp, Việt Nam là một đất nước có sự phân bố không đồng đều của cây cà phê trên dải đất hình chữ S. Cà phê thường được trồng tập trung ở những vùng có nhiều đồi núi cao.
Cà phê được trồng nhiều nhất ở vùng nào tại Việt Nam?
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cà phê là cây trồng chủ yếu tại các tỉnh Tây Nguyên. Các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng, Đắk Nông và Kon Tum chiếm tổng diện tích khoảng 577,8 ngàn ha, chiếm 89,6% diện tích trồng cà phê của cả nước. Các vùng trồng cà phê nổi tiếng tại Tây Nguyên như Cầu Đất, Núi Min và Trạm Hành.
Đắk Lắk được biết đến là “thủ phủ” của cà phê Việt Nam. Nếu hỏi vùng trồng cà phê nhiều nhất ở tỉnh nào tại Tây Nguyên, câu trả lời chắc chắn là Đắk Lắk. Diện tích trồng cà phê ở Đắk Lắk là lớn nhất trong vùng Tây Nguyên. Với khoảng 205.000 ha cà phê, Đắk Lắk chiếm tới 70% tổng diện tích cây công nghiệp dài ngày của tỉnh và là vùng trồng cà phê chiếm vị trí độc tôn trong cơ cấu cây trồng. Diện tích này cũng tương đương với 42% diện tích cà phê của khu vực Tây Nguyên và hơn 32% diện tích cà phê của cả nước.
Đắk Lắk xứng đáng với danh hiệu “thủ phủ” của cà phê Việt Nam
Đối với người dân Đắk Lắk và Tây Nguyên nói chung, cây cà phê không chỉ là linh hồn mà còn là nguồn sống. Mỗi năm, Đắk Lắk sản xuất khoảng 450.000 – 490.000 tấn cà phê, dẫn đầu cả nước. Điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng phù hợp tại địa phương này đã khiến cà phê trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh. TP Buôn Ma Thuột, tỉnh lỵ Đắk Lắk và là đô thị hạt nhân của vùng Tây Nguyên, cũng được biết đến với thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột. Sự phát triển của ngành cà phê đã góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế và xã hội của địa phương này.
Các vùng trồng cà phê khác ở Việt Nam
Vùng trồng cà phê Tây Bắc
Ngoài Tây Nguyên và Đắk Lắk, có vùng nào khác trồng cà phê nhiều ở Việt Nam không? Tây Bắc là một trong ba vùng nổi tiếng ở Việt Nam về cà phê, đặc biệt là cà phê Arabica, hay còn được gọi là cà phê chè.
Tây Bắc nổi tiếng với địa hình chia cắt phức tạp, với những dãy núi và cao nguyên như Sơn La và Mộc Châu. Đặc điểm của các vùng đất ở đây không đạt độ cao lý tưởng, chỉ khoảng 400 – 500m so với mực nước biển. Tuy vậy, cà phê Arabica vẫn có thể trồng ở đây và cho chất lượng khá, nhờ vào điều kiện khí hậu đặc trưng của vùng gần vĩ tuyến Bắc.
Các nghiên cứu của Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam đã khẳng định: Ngoài diện tích cà phê chè đang phát triển rất tốt ở khu vực nông trường Mường Ảng thuộc tỉnh Điện Biên, còn có nhiều diện tích khác có thể được sử dụng để trồng cà phê chè, mở rộng diện tích trồng cà phê chè ở vùng Tây Bắc.
Vùng trồng cà phê Trung Bộ
Khe Sanh (Quảng Trị) cũng là một vùng trồng cà phê nổi tiếng khác với cà phê Arabica và Catimor (cà phê mít). Vùng này có độ cao phù hợp và là đồng bằng chịu nhiễu từ gió Lào hun đúc thổi từ hoang mạc Trung Á, làm cho đồng cỏ khô cháy. Ngoài ra, cà phê Arabica Tây Bắc cũng đã có lịch sử kéo dài cả trăm năm và mặc dù sản phẩm không cao bằng các tỉnh Tây Nguyên, nhưng đóng góp vào sự đa dạng và phong phú của cà phê Việt.
Cà phê được trồng nhiều ở vùng nào trên thế giới?
Hiện nay, có nhiều vùng trồng cà phê nổi tiếng trên toàn thế giới. Những vùng này thường có sản lượng cà phê lớn, hạt cà phê ngon và chất lượng. Ngoài Việt Nam, còn có 5 vùng trồng cà phê nhiều và nổi tiếng như sau:
-
Guatemala: Giống cà phê được đưa vào Guatemala lần đầu vào năm 1950. Đến năm 1988, cà phê tại vùng đất này đã trở nên phổ biến với sản lượng cao, chiếm khoảng 90% lượng hàng xuất khẩu. Một số khu vực trồng cà phê nổi tiếng tại Guatemala là San Marcos, Acatenango, Atitlan, Coban…
-
Ethiopia: Đây là nguồn gốc của cây cà phê, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi Ethiopia được xem là vùng trồng cà phê nhiều nhất. Cà phê vùng Ethiopia thường trồng phổ biến ở các vùng Sidamo, Harer, Kaffa…
-
Brazil: Brazil là vùng sản xuất cà phê lớn nhất thế giới trong suốt 150 năm qua. Brazil đã từng chiếm đến 80% thị trường cà phê. Cà phê Brazil thường trồng chủ yếu ở Bahia, Espírito Santo, Minas Gerais và São Paulo…
-
Colombia: Cà phê đã được mang vào Colombia từ năm 1723 bởi những người Tên. Đến năm 1912, sản lượng cà phê xuất khẩu của Colombia chiếm khoảng 50%. Một số khu vực trồng phổ biến là Antioquia, Boyacá, Huila, Santa Marta, Quindio…
-
Indonesia: Cà phê đã được mang vào Indonesia từ thế kỷ 17 bởi người Hà Lan. Hiện nay, Indonesia là một trong những quốc gia cung cấp cà phê hàng đầu thế giới.
Nếu bạn là một tín đồ yêu thích cà phê, hãy khám phá những vùng trồng cà phê nổi tiếng này để trải nghiệm hương vị đặc trưng và độc đáo của mỗi quốc gia và vùng đất. Đồng thời, đừng quên thưởng thức những hạt cà phê Việt Nam ngon và chất lượng tại LADEC, nơi mà bạn có thể tìm hiểu thêm về cà phê và các khóa học liên quan.