Ô nhiễm môi trường là một vấn đề rất quan trọng và ảnh hưởng không chỉ đến môi trường sống mà còn đến sức khỏe của chúng ta. Để đánh giá mức độ ô nhiễm không khí, chúng ta thường sử dụng chỉ số AQI. Vậy, AQI là gì và nó liên quan như thế nào đến sức khỏe? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
AQI là gì?
Chắc hẳn chúng ta đã nghe rất nhiều về chỉ số AQI trên các phương tiện thông tin, internet, hoặc qua các thông báo trên báo đài. Tuy nhiên, vẫn có một số người chưa hiểu rõ về AQI là gì. Cụ thể, AQI (Air Quality Index – chỉ số chất lượng không khí) là chỉ số dùng để đánh giá chất lượng không khí hàng ngày, giúp xác định xem không khí xung quanh chúng ta là sạch hay ô nhiễm, cũng như mức độ ô nhiễm nếu có.
Theo tính toán của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), AQI dựa trên các thông số ô nhiễm không khí phổ biến như:
- Ozone mặt đất: Đây là các chất ô nhiễm xuất phát từ nhà máy, xí nghiệp, xe cộ và phản ứng với ánh sáng mặt trời.
- Hạt bụi: Được đánh giá qua chỉ số PM 2.5 và PM 10. Hạt bụi này có thể xâm nhập vào đường hô hấp thông qua hít thở và có nguồn gốc từ nhiều loại chất như nitơ, sunphua, cacbon và các hợp chất khác.
- Chất gây ô nhiễm khác như sulfur dioxide, carbon monoxide, nitrogen dioxide.
Mỗi chất ô nhiễm sẽ có tiêu chuẩn chỉ số chất lượng không khí do EPA thiết lập nhằm bảo vệ sức khỏe con người. Dưới đây là một số mức chỉ số AQI và tác động tới sức khỏe:
- Từ 0 – 50: Mức tốt
- Từ 51 – 100: Chất lượng không khí trung bình có thể chấp nhận được
- Từ 101 – 150: Mức độ kém gây ảnh hưởng đến sức khỏe
- Từ 151 – 200: Mức xấu, cần hạn chế ra ngoài đường khi không cần thiết
- Từ 201 – 300: Mức rất xấu, đe dọa đến sức khỏe
- Từ 301 – 500: Mức báo động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Tác động của AQI đến sức khỏe
Chỉ số AQI hiện nay đang ở mức báo động do gây ra nhiều tác động không tốt đến sức khỏe của con người. Dưới đây là một số tác động điển hình của AQI:
Đối với hệ hô hấp
Tác động từ ô nhiễm không khí tới hệ hô hấp sẽ phụ thuộc vào thành phần và sự pha trộn của các chất ô nhiễm, thời gian tiếp xúc, nồng độ trong không khí, số lượng hít vào và lượng chất ô nhiễm đã thâm nhập vào phổi.
PM10 khi đi vào cơ thể thông qua đường hô hấp sẽ tích tụ lại trong phổi, trong khi PM2.5 nguy hiểm hơn vì kích thước nhỏ dễ xâm nhập vào tuần hoàn máu và gây hại cho sự kết hợp giữa hemoglobin và oxi trong máu. Tác động của ô nhiễm không khí thông thường nhất là gây khó thở, tăng nguy cơ hen suyễn và có thể dẫn đến ung thư phổi nếu tiếp xúc với không khí ô nhiễm trong thời gian dài. Ngoài ra, chất lượng không khí kém còn làm tăng nguy cơ viêm xoang, viêm mũi dị ứng và các vấn đề hô hấp khác.
Đối với hệ tim mạch
Một số nghiên cứu cho thấy ô nhiễm không khí có tác động tiêu cực đến sức khỏe của hệ tim mạch, đồng thời tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Các hạt nhỏ, chất kháng viêm và chất hóa học có thể phát tán từ phổi vào hệ tuần hoàn và ảnh hưởng đến tim mạch.
Nguyên nhân là do ô nhiễm không khí làm co thắt hoặc giãn nở các mạch máu. Ô nhiễm không khí cũng có thể làm giảm kích thước các mạch máu, gây cản trở lưu thông máu và tăng nguy cơ tạo cục máu động tại các động mạch, gây nhồi máu cơ tim.
Đối với quá trình sinh sản
Phụ nữ sống trong môi trường ô nhiễm không khí có nguy cơ sinh con bị tự kỷ cao hơn gấp đôi so với những người sống trong môi trường không ô nhiễm. Tác động này càng gia tăng trong giai đoạn cuối thai kỳ. Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản của nam giới.
Đối với các cơ quan khác
Ô nhiễm không khí cũng ảnh hưởng mật thiết đối với bệnh nhân mắc bệnh thận, đặc biệt là suy thận. Ô nhiễm không khí khiến cho thận làm việc quá sức và không thể lọc hết những chất ô nhiễm trong máu, góp phần suy giảm chức năng thận và gây ra các vấn đề sức khỏe nguy hiểm.
Ngoài ra, chỉ số AQI còn có ảnh hưởng xấu đến yếu xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, cũng như làm gia tăng quá trình lão hóa da và làm da ngày càng xấu đi.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về chỉ số AQI là gì và tác động của nó đến sức khỏe. Hãy luôn lưu ý để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Đừng quên theo dõi thông tin từ LADEC để cập nhật những thông tin bổ ích khác nhé. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ tổng đài 1900 6487 để được giải đáp.