by LADEC
Phương Pháp AHP Là Gì?
Phương pháp phân tích thứ bậc AHP (Analytic Hierarchy Process – AHP) là một trong những phương pháp ra quyết định đa điều kiện được đề xuất bởi Thomas L. Saaty (1980), một nhà toán học người gốc Irắc. AHP là một phương pháp định lượng, dùng để đánh giá các phương án và chọn một phương án thỏa mãn các tiêu chí cho trước. Thay vì yêu cầu nhiều dữ liệu, AHP sử dụng ý kiến chuyên gia để phân tích. Phương pháp AHP gồm 3 bước chính: phân tích, đánh giá và tổng hợp. AHP giúp giải quyết các câu hỏi như “Nên chọn phương án nào?” hay “Phương án nào là tốt nhất?”.
Các Bước Thực Hiện Phân Tích AHP
Bước 1: Xây Dựng Cấu Trúc Thứ Bậc của Bài Toán
- Xác định mục tiêu (Goal)
- Các tiêu chí đánh giá (Criteria)
- Các phương án lựa chọn (Alternative)
Bước 2: Tính Toán Trọng Số Của Từng Tiêu Chí
- Xây dựng ma trận so sánh cặp cho mỗi tiêu chí
- Tính trọng số cho từng tiêu chí
- Kiểm tra tỷ số nhất quán CR (Consistency Ratio: CR < 10%)
Bước 3: Tính Mức Độ Ưu Tiên Cho Từng Phương Án và Chọn Phương Án Tốt Nhất
Minh Họa Về AHP Trong Quyết Định Mua Điện Thoại
Trong ví dụ này, chúng ta sử dụng AHP để đánh giá trọng số các tiêu chí lựa chọn mua điện thoại.
Xây Dựng Cấu Trúc Thứ Bậc Của Bài Toán
- Mục tiêu (Goal): Mua điện thoại phù hợp nhất
- Các tiêu chí đánh giá (Criteria): Giá (Price), Bộ nhớ (Storage), Camera, và Cảm nhận (Look)
- Các phương án lựa chọn (Alternative): Mobile1, Mobile2, Mobile3
Xây Dựng Ma Trận So Sánh Cặp Cho Mỗi Tiêu Chí
Dựa vào ý kiến của chuyên gia, ta so sánh và đánh giá mức độ quan trọng giữa các tiêu chí theo thang điểm của T. Saaty. Ma trận so sánh cặp giữa các tiêu chí như sau:
Từ ma trận trên, ta chuẩn hóa để tính toán trọng số của các tiêu chí như sau:
Tiếp theo, ta tính trọng số cho các tiêu chí dựa trên ma trận chuẩn hóa:
Sau đó, ta tính tỷ số nhất quán CR (Consistency Ratio) để kiểm tra tính nhất quán của đánh giá:
Với kết quả CR nhỏ hơn 10%, ta có thể sử dụng trọng số của các tiêu chí để đánh giá phương án lựa chọn.
Bước cuối cùng là tính độ ưu tiên của các phương án theo từng tiêu chí. Tiến hành xem xét các tiêu chí để chọn ra phương án tốt nhất.
Qua phân tích AHP, chúng ta có thể đưa ra quyết định mua điện thoại dựa trên trọng số của các tiêu chí và độ ưu tiên của các phương án.
Nguồn ảnh: LADEC